تبیین تاثیر فضای حیاتی بر امنیت منطقه ای (مطالعه موردی کشور عراق)

چکیده     فضایحیاتیبهبخشیازمحیطجغرافیاییگفتهمی­شودکهبقا،حیاتوتوسعهکشورهاتابعآناست.چنانچهفضایحیاتیکشورهابامخاطرهمواجهگرددکارکردهاوعملکردهایآنباچالشمواجهشدهوتدامآنشکل­گیریبحرانرادرپیدارد.فضایحیاتیشاملفضاهاییاستکهبرایبقاکشورازاهمیتبرخورداراست.اینفضاممکناستاقتصادی،ارتباطی،انسانی،فرهنگیویاسایرمواردباشد.درارتباطبافضایحیاتیارتباطیودسترسی،کشورهاییدرجهانوجوددارندکهفضایحیاتیآنهامحدودبودهواینفضایحیاتیازحساسیتبرایآنهابرخورداراست.یکیازکشورهایمزبور،عراقاستکهبرایدسترسیبهمناطقوسایرسیستم­هایجهانیازخلیجفارس،فضایحیاتیمحدودیرادرجنوبشرقخوددارد.اینفضابرایکشورعراقازحساسیتبرخورداربودهوسرنوشتوآیندهآنتابعدسترسیوحفظآندراینبخشاست.منازعاتاینکشورباایرانوکویتکهباعثشکل­گیریدوجنگمنطقه­ایوورودکشورهایمداخله­گرخارجیبهمنازعاتمربوطهبودهناشیازرهاییازاینفشارصورتگرفتهاست.لذاامنیتمنطقه­ایدرجنوبغربآسیاتابعفضایحیاتیعراقدرجنوبشرقآناست.  اینپژوهشبامدنظرقراردادنتاثیرفضایحیاتیعراقبرامنیتمنطقه­ایبهبررسیمنازعاتشکل­گرفتهمتاثرازآنپرداختهاست.روشگردآوریداده­هاواطلاعاتمربوطه،کتابخانه­ایواسنادیومراجعهبهمراکزونهادهایمربوطهاست.شیوهتجزیهوتحلیلداده­هاتوصیفی-تحلیلیاست. نتیجهپژوهشنشانمی دهدکهدسترسیمحدودعراقبهفضایحیاتیباعثافزایشتنشومنازعاتمنطقه­ایشدهوامنیتمنطقهرابامخاطرهمواجهساختهاست.چنانچهدسترسیعراقبهفضایحیاتیموجودپایدارباشدوراهکارهایمناسبیدراینزمینهبوسیلهایرانوکویتبرنامهریزیگرددامنیتمنطقه­ایناشیازاینپدیدهپایدارخواهدبود.