درآمدی نو بر معنا و مفهوم طرحواره ها در روانشناسی (مقاله تحلیلی)

طرحواره ها مفهومی کاربردی و انتزاعی در علم روانشناسی هستند که به چرایی و چگونگی واکنشهای انسانی در مواجهه با رویدادهای مختلف و ارتباط این واکنشها با تجربیات آموخته شده قبلی در قالب یک طرح کلی و نمادین میپردازند. بستر طرحواره ها حافظه بلندمدت انسان است که اطلاعات ورودی ناشی از تجربیات و آموخته ها را از طریق شبکه های ارتباطی بین قشر مغز و هیپوکامپ در حافظه رمزگذاری و تثبیت میکنند و در موقعیتهای مشابه و مرتبط با اندوخته های موجود در بایگانی حافظه، از آن ۱به عنوان یک دستورالعمل یا سرمشق استفاده کرده و نوع واکنش و شدت و ضعف آن را تعیین میکنند. ارضا یا ناکامی نیازها، در سازگاری یا ناسازگاری ماهیت طرحواره ها نقش عمده ای ایفا میکند به گونه ای که ارضای به هنگام و متعادل نیازها موجب رضایتمندی، خشنودی، روابط بینفردی سالم و بهنجار و سازگاری محیطی میشود و بالعکس ناکامی و افراط و تفریط در برآورده ساختن نیازها موجب ناخشنودی، بروز مشکلات و اختلالاتی در روابط بین فردی و ناسازگاری محیطی میشوند. عمده ترین عوامل نمادین پیدایش طرحواره های ناسازگار اولیه عبارت اند از بی توجهی، سلب اختیار، نازپروردگی یا رنج کشیدگی، نادیده انگاری خود، هشیاری افراطی و خود سرکوبگری ناسالم.