عوامل موثر بر ایجاد و توسعه خوشه صنعتی

خوشه صنعتی به مجموعه ای از واحدهای کسب و کار اطلاق می شود که در یک منطقه جغرافیایی و یک گرایش صنعتی متمرکز شده و با همکاری و تکمیل فعالیت های یکدیگر به تولید و عرضه تعدادی کالا و خدمات می پردازند و از چالش ها و فرصت های مشترک برخوردارند. عموما خوشه ها تعداد زیادی واحدهای اقتصادی خرد، کوچک و متوسط را در بر می گیرند که از نظر جغرافیایی این واحدها می توانند در سطح روستا، شهر و یا شهرستان پراکنده باشند. توسعه خوشه های صنعتی نقش محوری و بارزی در سیاست های اقتصادی و صنعتی بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ایفا می نماید. بیش از یک دهه است که توسعه صنعتی مبتنی بر خوشه ها، به عنوان یک استراتژی نوین مورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران کشورهای صنعتی و در حال توسعه قرار گرفته است. اهمیت خوشه های صنعتی در توسعه پایدار کشور موجب گردید که استقرار کارگاه های کوچک در شهرک های صنعتی و اختصاص محل مشخص در درون شهرک ها برای اینکار یکی از هدف های سازنده شرکت شهرک های صنعتی باشد که به منظور تکمیل زنجیره ای تولید و ارتقاع کیفیت محصولات با استفاده از فن آوری های جدید و دانش روز و نیز کارآفرینی با توجه به زمینه خوب و کارگاه های کوچک در جذب و بکارگیری جویندگان کار، دنبال شود. در واقع خوشه های صنعتی روشی جدید از تفکر و مدیریت درباره مکان استقرار کسب و کار است؛ بدین مفهوم که چگونه شرکت ها باید پیکره بندی شوند، چگونه نهادهایی از قبیل دانشگاه ها می توانند به موفقیت در رقابت کمک کنند و چطور دولت ها می توانند شکوفایی و توسعه اقتصادی را پیش ببرند. در این جستار که بر مبنای مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است برآنیم که ضمن تعاریفی از خوشه صنعتی، تاریخچه به مهمترین عوامل موثر بر ایجاد و توسعه خوشه صنعتی بپردازیم.