برج سازی در قرن بیستم

پدیده برج سازی زاییده تحولات اجتماعی – اقتصادی مفرب زمین است. این پدیده پیش از آنکه رشد حجمی و ارتفاعی خود را مرهون معماران باشد، مدیون دستاوردهای صنعنی است. معماران در جهت خلق فضاهایی بودند که از کسالت فرم های اولیه بکاهد و در حین ایجاد تنوع به نیازهای مدام در تغییر و تحول صنوف مختلف پاسخ دهد. در این جهت یه حرکت اصلی صورت پذیرفت که هر یک پیروانی یافت. این حرکت ها در سیر پیشرفت خود باعث تحولات مهمی شد و برج سازی را در مسیر جدیدی قرار داد، به طوری که پاره ای معماران تلفیقی از این مجموعه را در طرح های خود به کار بردند. جرقه های اولیه ساخت آتریوم در برج هااز جرج اچ وایمن ساطع شد و ظهور آن بیشتر از تغییر زمینه های اجتماعی و طبقاتی بود. اولین نمونه تکمیل شده برج های آتریوم دار، ساختمان لارکین بود که فرانک لویداریت در سال ۱۹۰۴ اجرا کرد. بعد از گذشت حدود یک قرن، هنوز هم الهام از آتریوم و سامان دهی ارتباطات عمودی ساختمان لارکین در برج های معاصر ادامه دارد. دومین سنت شکنی در برخورد با برج های اداری، مربوط به خلق آسمانخراش های شیشه ای میس وان دروهه است که اولین آن ها را در ۱۹۱۹ در برلین بنا نهاد ولی نمونه کاملا شکل یافته آن ساختمان لورهوس است که در سال ۱۹۵۲ بنا شد و به لحاظ استفاده از سیستم تهویه مطبوع ابداعی توجیه پذیر و اجرا شدنی در هر شرایط آب و هوایی بود که با سیمای متفاوت خود (کاملا شیشه ای) و صفحات نازک عمودی و افقی روحیه انقلابی مدرنیسم را بیان می کرد. سومین سنت شکنی بزرگ که از دیدگاهی مهم ترین اتفاق در سیر تحول برج سازی در قرن بیستم به حساب میآید، در برج بانک تجارت ملی جده آشکار می شود. بنایی کاملا درون گرا که از معماری منطقه الهام گرفته است . این بنا آغازگر حرکتی متفاوت بود. با توجه به بوم گرایی و شرایط آب و هوایی منطقه در این نمونه به خوبی خود را نشان می دهد. فضای مرکزی روباز این بنا الهام گرفته از حیاط های مرکزی سنتی است. گوردن بانس هاف فضای باز و باغ گونه میانی را در چند سطح . با چرخش نسبت به هم قرار می دهد و از تقابل سنت و مدرنیته، به کمک چاشنی خلاقیت بهترین نتیجه را به دست می آورد. طرح این بنا اساس و پایه بسیاری از بناهای حیاط دار مرکزی پر از گل و گیاه، چه در مشرق زمین و چه در مغرب زمین، با توجیه بوم گرایی و همخوانی با اقلیم و غیره و آغازگر حرکتی از شرق به سمت غرب شد.