تفسیر «تمکن مالی» عاقله در قانون مجازات اسلامی با تاکید بر مبانی فقهی

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 181

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JORR-15-4_007

تاریخ نمایه سازی: 12 شهریور 1402

چکیده مقاله:

بر اساس قانون مجازات اسلامی، عاقله مکلف است دیه جنایات خطای محض و جنایات صغیر و مجنون را در موارد مقتضی در حق مجنی علیه یا اولیای او بپردازد. مسئولیت عاقله در مواد ۴۶۹ و ۴۷۰ قانون مجازات اسلامی، به تمکن مالی او مشروط شده؛ لکن مقررات از این حیث که مقصود از «تمکن مالی»، تمکن بالفعل بوده یا اعم از آن، مجمل است. با توجه به اینکه بر پذیرش هر کدام از این دو تفسیر، هم از حیث سرنوشت طرف های پرونده و هم از حیث وظایف و اختیارات محاکم و مراجع مجری حکم، آثار مهمی مترتب است، در مقاله حاضر با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته و به این نتیجه رسیده ایم که مقصود از «تمکن مالی» در ماده ۴۶۹ قانون مجازات اسلامی، صرفا تمکن بالفعل بوده و لذا منصرف از توانایی پرداخت دیه به نحو اقساط است. از این رو، عدم تمکن مالی در ماده ۴۷۰ آن قانون نیز، باید بر ناتوانی از پرداخت یکجای محکوم به در مواعد مقرر برای پرداخت دیه حمل شود.

نویسندگان

جواد ریاحی

استادیار، گروه حقوق، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)، بروجرد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتابنامه قرآن کریم ...
  • آدینه وند لرستانی، محمد رضا (۱۳۷۷). کلمه الله العلیا، تهران: ...
  • احمد ادریس، عوض (۱۳۷۲). دیه، ترجمه علیرضا فیض، تهران: مدرس ...
  • احمدوند، محسن و ناصری مقدم، حسین (۱۳۹۴). ضمان عاقله از ...
  • افضلی، روح الله (۱۳۹۰). بررسی حقوقی عاقله در فقه اسلامی ...
  • حاجی ده آبادی، احمد (۱۳۹۳). قرآن و ضمان عاقله، فصلنامه ...
  • (۱۳۹۱). قواعد فقه جزایی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ...
  • حسینی منش، محمد علی (۱۳۸۲). ضمان عاقله از دو منظر ...
  • درویش پور، وفا (۱۳۸۸). پژوهشی در ضمان عاقله، فصلنامه پژوهش ...
  • گرجی، ابوالقاسم (۱۳۷۵). مقالات حقوقی، تهران: دانشگاه تهران ...
  • مرعشی شوشتری، سید محمد حسن (۱۳۷۶). دیدگاه های نو در ...
  • ابن ادریس حلی، محمدبن منصوربن احمد (۱۴۱۰ ق). السرائر الحاوی ...
  • ابن براج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز (۱۴۰۶ ق). المهذب، قم: دفتر ...
  • ترحینی عاملی، سید محمد حسین (۱۴۲۷ ق). الزبده الفقهیه فی ...
  • حر العاملی، محمدبن الحسن (۱۴۰۹ ق). وسایل الشیعه الی تحصیل ...
  • حسینی شیرازی، سید صادق (۱۴۲۵ ق). التعلیقات علی شرائع الاسلام، ...
  • حسینی حلبی، ابن زهره حمزه بن علی (۱۴۱۷ ق). غنیه ...
  • حسینی عمیدی، سید عمیدالدین بن محمد اعرج (۱۴۱۶ ق). کنز ...
  • حلی، یحیی بن سعید (۱۴۰۵ ق). الجامع للشرائع، قم: موسسه ...
  • راوندی، قطب الدین سعیدبن عبدالله (۱۴۰۵ ق). فقه القرآن، قم: ...
  • سبزواری، سید عبدالاعلی (۱۴۱۳ ق). مهذب الاحکام، قم: موسسه المنار ...
  • سلار دیلمی، حمزه بن عبدالعزیز (۱۴۰۴ ق). المراسم العلویه، قم: ...
  • شهید اول، محمدبن مکی عاملی (۱۳۷۸). لمعه دمشقیه، ترجمه علی ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی عاملی (۱۴۱۰ ق). الروضه ...
  • صدر، سید محمد (۱۴۲۰ ق). ماوراء الفقه، بیروت: دارالاضواء للطباعه ...
  • طوسی، محمدبن حسن (۱۴۰۷ ق). الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامی ...
  • (بی تا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی ...
  • (۱۳۸۷). المبسوط فی فقه الامامیه، تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار ...
  • طوسی، محمد بن علی بن حمزه (۱۴۰۸ ق). الوسیله الی ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی (۱۴۲۰ ق). ...
  • (۱۴۱۳ ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم: دفتر انتشارات ...
  • عوده، عبدالقادر (۱۳۷۸). التشریع الجنایی الاسلامی، قاهره: دارالعربی ...
  • فاضل مقداد، مقدادبن عبدالله (۱۴۰۴ ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، ...
  • فاضل موحدی لنکرانی، محمد (۱۴۱۸ ق). تفصیل الشریعه فی شرح ...
  • کیدری، قطب الدین محمد بن حسین (۱۴۱۶ ق). اصباح الشیعه ...
  • محقق حلی، نجم الدین جعفربن حسن (۱۴۱۲ ق). نکت النهایه، ...
  • (۱۴۰۸). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: موسسه ...
  • مومن قمی سبزواری، علی (۱۴۲۱ ق). جامع الخلاف و الوفاق، ...
  • مفید، محمدبن محمد (۱۴۱۳ ق). المقنعه، قم: کنگره جهانی هزاره ...
  • موسوی خویی، سید ابوالقاسم (۱۳۹۶). مبانی تکمله المنهاج، قم: لطفی ...
  • نجفی، محمد حسن (۱۴۰۴ ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع ...
  • نمایش کامل مراجع