تحلیل و ارزیابی دیدگاه های فقهی راجع به میزان دیه پلک ها؛ «با تاکید بر ماده ۵۹۰ قانون مجازات اسلامی»

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 52

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JORR-15-3_006

تاریخ نمایه سازی: 12 شهریور 1402

چکیده مقاله:

در باب میزان دیه پلک ها (دیه الاجفان) بین فقیهان امامیه اختلاف نظر جدی وجود دارد. مشهور فقیهان با تفکیک بین ازاله مجموعی و انفرادی، در حالت اول، دیه کامل را ثابت دانسته اند و در فرض دوم، به ثبوت یک سوم دیه چشم در پلک بالا و نصف دیه همان چشم در پلک پایین نظر داده اند. این دیدگاه مستظهر به ادعای اجماع بوده است و خبر «ظریف بن ناصح» نیز از دیگر ادله این قول به شمار می رود. قانونگذار نیز در ماده ۵۹۰ ق.م.از نظریه مشهور پیروی کرده است؛ در مقابل، نگارندگان با استقصای در متون فقهی به چهار موضع متفاوت دیگر از فقیهان دست یافته اند. آنچه سبب پیدایش چنین دیدگاه های متفاوتی شده، برنتابیدن ادعای تحقق اجماع در مسئله، غیرمعتبر شمردن برخی از روایات مورد استناد و وجود اخبار دیگری در فرض بحث بوده که بسیاری از فقیهان را به اتخاذ مواضع دیگر کشانده است. در مقاله حاضر با عنایت به اهمیت و لزوم اقتباس و انطباق قانون های موضوعه با احکام شرعی، در پژوهشی توصیفی - تحلیلی و با نگاهی مسئله محورانه، به نقد و تحلیل دیدگاه های موجود در مسئله پرداخته ایم و با خدشه در ادله سایر اقوال، درنهایت قول به ثبوت پنج ششم دیه، در هر دو حالت ازاله انفرادی و اجتماعی پلک ها را برگزیده ایم.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

صدیقه حاتمی

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

محمدرضا علمی سولا

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

محمدحسن حائری

استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن سعید، یحیی بن احمد (۱۴۰۵ ق). الجامع للشرائع، چ ...
  • ابن منظور، محمدبن مکرم (۱۴۱۴ ق). لسان العرب، چ سوم، ...
  • ابن اثیر، مبارک بن محمد (۱۴۲۱ ق). النهایه فی غریب ...
  • ابن ادریس، محمدبن احمد (۱۴۱۰ ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ...
  • ابن حمزه، محمدبن علی (۱۴۰۸ ق). الوسیله الی نیل الفضیله، ...
  • ابن زهره، حمزه بن علی (۱۴۱۷ ق). غنیه النزوعالی علمی ...
  • ابن فهد حلی، احمدبن محمد (۱۴۰۷ ق). مهذب البارع فی ...
  • ابوصلاح حلبی، تقی بن نجم (۱۴۰۳ ق). الکافی فی الفقه، ...
  • تبریزی، جواد (۱۴۲۸ ق). تنقیح مبانی الاحکام کتاب الدیات، چ ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۱۰ ق). الصحاح- تاج اللغه و ...
  • حاجی ده آبادی، احمد (۱۳۸۴). قواعد فقه دیات: (مطالعه تطبیقی ...
  • حر عاملی، محمدبن حسن (۱۴۰۹ ق). تفصیل وسائل الشیعه الی ...
  • حسینی شیرازی، محمد(۱۴۰۸ق). الفقه: کتاب الدیات، چ اول، قم: مکتبه ...
  • حسینی عاملی، محمد جوادبن محمد (۱۳۲۶ ق). مفتاح الکرامه فی ...
  • خوانساری، احمد (۱۴۰۵ ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، ...
  • خویی، ابوالقاسم (۱۴۲۲ ق). مبانی تکمله المنهاج، چ اول، قم: ...
  • خمینی، روح الله (۱۴۲۷ ق). تحریر الوسیله، چ اول، قم: ...
  • روحانی، صادق (۱۴۱۲ ق). فقه الصادق علیه السلام، چ اول، ...
  • (۱۳۸۶). منهاج الصالحین، چ دوم، قم: انتشارات اجتهاد ...
  • زراعت، عباس (۱۳۹۵). شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی: مبحث دیات، ...
  • سلار دیلمی، حمزه بن عبدالعزیز (۱۴۰۴ ق). المراسم العلویه و ...
  • شوشتری، محمد تقی (۱۴۰۶ ق). النجعه فی الشرح اللمعه، چ ...
  • شهید اول، محمدبن مکی (۱۴۱۰ ق). اللمعه الدمشقیه فی فقه ...
  • شهید ثانی، زین الدین بن علی (۱۴۱۰ ق). الروضه البهیه ...
  • (۱۴۱۳ ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، چ اول، ...
  • صدوق، محمدبن علی (۱۴۱۳ ق). من لایحضره الفقیه، چ دوم، ...
  • صیمری، مفلح بن حسن (۱۴۲۰ ق). غایه المرام فی الشرح ...
  • طباطبایی، علی بن محمد علی (۱۴۰۹ ق). الشرح الصغیر فی ...
  • (۱۴۱۸ ق). ریاض المسائل، چ اول، قم: موسسه آل البیت(ع) ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد (۱۴۱۶ ق). مجمع البحرین، چ سوم، ...
  • طوسی، محمدبن حسن (۱۴۰۷ ق). الخلاف، چ اول، قم: دفتر ...
  • (۱۳۸۷ ق). المبسوط فی فقه الامامیه، چ سوم، تهران: المکتبه ...
  • (۱۴۰۰ ق).النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، چ دوم، بیروت: ...
  • (۱۴۰۷ ق). تهذیب الاحکام، چ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • علامه حلی، حسن بن یوسف (۱۴۲۰ ق). تحریر الاحکام الشرعیه ...
  • (۱۴۱۳ ق). قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، چ ...
  • (۱۴۱۳ ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، چ دوم، قم: ...
  • فاضل هندی، محمدبن حسن (۱۴۱۶ ق). کشف اللثام و الابهام ...
  • فخرالمحققین، محمدبن حسن (۱۳۸۷ ق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات ...
  • فیاض، محمد اسحاق (۱۳۷۸). منهاج الصالحین، چ اول، قم: مکتب ...
  • فیض کاشانی، ملامحسن (بی تا). مفاتیح الشرائع، چ اول، قم: ...
  • فیومی، احمدبن محمد (۱۳۰۰ ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح ...
  • قطب الدین کیدری، محمدبن حسین (۱۴۱۶ ق). اصباح الشیعه بمصباح ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب (۱۴۰۷ ق). الکافی، چ چهارم، تهران: دارالکتب ...
  • محقق حلی، جعفربن حسن (۱۴۰۸ ق). شرایع الاسلام فی مسائل ...
  • مدنی کاشانی، رضا (۱۴۰۸ ق). کتاب الدیات، چ اول، قم: ...
  • مفید، محمدبن محمد (۱۴۱۳ ق). المقنعه، چ اول، قم: کنگره ...
  • مقدس اردبیلی، احمدبن محمد (۱۴۰۳ ق). مجمع الفائده و البرهان ...
  • نجفی، محمد حسن (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • وحید خراسانی، حسین (۱۴۲۸ ق). منهاج الصالحین، چ اول، قم: ...
  • نمایش کامل مراجع