مطالعه تطبیقی حکم هدیه به قاضی در فقه مذاهب خمسه

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 121

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JORR-14-3_005

تاریخ نمایه سازی: 12 شهریور 1402

چکیده مقاله:

در مورد استحباب هدیه اختلافی وجود ندارد. اکنون این سوال مطرح است که با توجه به جایگاه حساس قاضی، آیا هدیه دادن به او نیز جایز است؟ مقاله حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه توصیفی تحلیلی سامان یافته، مشخص کرده است که فقهای مذاهب اسلامی در این باب به شرح زیر اختلاف نظر دارند: برخی از فقهای متاخر شیعه قائل به جواز مطلق آن شده اند. آنها معتقدند که روایات دال بر حرمت، ضعیفند و احتجاج پذیر نیستند. در مقابل بیشتر فقهای مالکی من باب سد ذریعه مطلقا آن را حرام دانسته اند. ابوحنیفه و شاگردانش قائل به کراهت شده اند. از نظر آنان نهی وارده در نصوص، بر کراهت دلالت دارد نه حرمت. بیشتر فقهای متقدم شیعه، اکثر شافعیه و حنابله، عده ای از حنفیه و مالکیه قائل به تفصیل شده اند و معتقدند هدیه به قاضی در حالت های مختلف، احکام مختلفی دارد. به نظر می رسد قول به تفصیل، راجح باشد و ملاک در تفصیل، نیت هدیه دهنده و قاضی، وجود رابطه قبلی میان قاضی و هدیه دهنده، وجود پرونده ای از هدیه دهنده نزد قاضی، وجود سابقه قبلی هدیه به قاضی و میزان هدیه ای است که قبل و بعد از تصدی منصب قضا، توسط هدیه دهنده به قاضی پرداخت می شود.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

محمد عادل ضیائی

دانشیار، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران

ایوب شافعی پور

کارشناسی ارشد فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن انس، مالک (۱۴۰۶ ق). الموطا، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی ...
  • ابن تیمیه حرانی، عبدالسلام (۱۴۰۴ ق). المحرر فی الفقه علی ...
  • ابن حنبل، احمد (۱۴۲۱ ق). مسند احمدبن حنبل، تحقیق شعیب ...
  • ابن عابدین، محمد امین بن عمر (۱۴۱۲ ق). رد المحتار ...
  • ابن عبدالرحمن بن سید الهاشم، عبدالرحیم بن ابراهیم (۱۴۲۶ ق). ...
  • ابن مازه البخاری، برهان الدین (۱۴۲۴ ق). المحیط البرهانی فی ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۰۸ ق). لسان العرب، چ ...
  • ابوداود سجستانی، سلیمان بن اشعث (بی تا). سنن ابی داوود، ...
  • انصاری، زکریا بن محمد (بی تا). اسنی المطالب فی شرح ...
  • آذرنوش، آذرتاش (۱۳۷۹). فرهنگ معاصر عربی - فارسی، چ اول، ...
  • آشتیانی، میرزا محمد حسن (بی تا). القضاء، چ دوم، بی ...
  • باقری، حمید و رحمان ستایش، محمد کاظم (۱۳۹۰). حدیث موثق ...
  • بخاری، محمدبن اسماعیل (۱۴۲۲ ق). صحیح بخاری، چ اول، بی ...
  • بهوتی، منصوربن یونس (بی تا). کشاف القناع عن متن الاقناع، ...
  • جمعی از نویسندگان (۱۴۱۲ ق). الموسوعه الفقهیه الکویتیه، چ دوم، ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد (۱۴۰۷ ق). الصحاح تاج اللغه وصحاح ...
  • حر عاملی، محمدبن حسن (۱۴۰۹ ق). وسائل الشیعه، چ اول، ...
  • حسینی الحصنی، ابوبکربن محمد (۱۹۹۴). کفایه الاخیار فی حل غایه ...
  • حسینی زبیدی، سید محمد مرتضی (۱۴۱۴ ق). تاج العروس من ...
  • حسینی عاملی، سید جوادبن محمد (۱۴۱۹ ق). مفتاح الکرامه، چ ...
  • حسینی، محمد (۱۳۸۵). فرهنگ لغات و اصطلاحات فقهی، چ دوم، ...
  • حطاب، محمدبن عبدالرحمن (۱۴۱۲ ق). مواهب الجلیل فی شرح مختصر ...
  • حلی، ابن ادریس (۱۴۱۰ ق). السرائر، چ دوم، قم: دفتر ...
  • حلی، یحیی بن سعید (۱۴۰۵ ق). الجامع للشرائع، چ اول، ...
  • خطیب شربینی، محمدبن احمد (۱۴۱۵ ق). مغنی المحتاج الی معرفه ...
  • (بی تا). الاقناع فی حل الفاظ ابی شجاع، بیروت: دارالفکر ...
  • دسوقی، محمدبن احمد (بی تا). حاشیه الدسوقی علی الشرح الکبیر، ...
  • رازی، ابوالحسین (۱۳۹۹). معجم مقاییس اللغه، بیروت: دارالفکر ...
  • راغب اصفهانی، حسینبن محمد (۱۴۱۲ ق). المفردات فی غریب القرآن، ...
  • رملی، شهاب الدین (۱۴۰۴ ق). نهایه المحتاج الی شرح المنهاج، ...
  • زیدان، عبدالکریم (۱۳۸۵). الوجیز فی اصول الفقه، چ هفتم، تهران: ...
  • سبکی، علی بن عبدالکافی (بی تا). فتاوی السبکی، بی جا: ...
  • سرخسی، محمدبن احمد ابی سهل (۱۴۱۴ ق). المبسوط، بیروت: دارالمعرفه ...
  • سعدی، ابوحبیب (۱۴۰۸ ق). القاموس الفقهی لغه واصطلاحا، چ دوم، ...
  • شافعی، محمدبن ادریس (۱۴۱۰ ق). الام، بیروت: دارالمعرفه ...
  • شافعی، محمدبن ادریس (۱۴۲۵ ق). الرساله، بیروت، دارالکتاب العربی ...
  • شعیری، محمدبن محمد (بی تا). جامع الاخبار، اصفهان: مدرسه شاهزاده ...
  • شیرازی، ابواسحاق (بی تا). التنبیه فی الفقه الشافعی، بی جا: ...
  • شیرازی، ابواسحاق (بی تا). المهذب، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • شیعه علی، علی (۱۳۹۵). پایان نامه درآمدهای مالی قاضی در ...
  • صالحی مازندرانی، محمد (۱۳۹۱). بررسی فقهی و حقوقی مسئولیت مدنی ...
  • طبرانی، سلیمان بن احمد (بی تا). المعجم الاوسط، قاهره: دارالحرمین ...
  • طوسی، محمدبن حسن (۱۴۰۷ ق). الخلاف، چ اول، قم: دفتر ...
  • عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی (۱۴۱۳ ق). مسالک ...
  • (۱۴۱۷ ق). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، قم: دفتر انتشارات ...
  • (بی تا). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، بی جا: ...
  • عبدری الغرناطی، محمدبن یوسف (۱۴۱۶ ق). التاج و الاکلیل لمختصر ...
  • عمرانی، یحیی بن سالم (۱۴۲۱ ق). البیان، چ اول، جده: ...
  • غزالی، ابوحامد محمدبن محمد (۱۴۲۰ ق). المستصفی من علم الاصول، ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۱۰ ق) . العین، چ دوم، ...
  • فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (۱۴۲۶ ق). القاموس المحیط، چ هشتم، بیروت: ...
  • قرافی، ابوالعباس شهاب الدین احمد (۱۹۹۴). الذخیره، چ اول، بیروت: ...
  • قرطبی، ابن عبدالبر (۱۴۰۰ ق). الکافی فقه فقه اهل المدینه، ...
  • قیروانی، عبدالله (۱۹۹۹). النوادر والزیادات علی ما فی المدونه من ...
  • کاسانی، ابوبکربن مسعود (۱۴۰۶ ق). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ...
  • کاشف الغطاء، محمد حسین (۱۳۵۹). تحریرالمجله، چ اول، نجف: المکتبه ...
  • کلوذانی ابوالخطاب، محفوظ (۱۴۲۵ ق). الهدایه علی مذهب الامام احمد، ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب (۱۴۰۷ ق). الکافی، چ چهارم، تهران: دارالکتب ...
  • ماوردی، ابوالحسن علی بن محمد (۱۴۱۹ ق). الحاوی الکبیر، چ ...
  • متقی هندی، علاءالدین (۱۴۰۱ ق). کنز العمال، چ پنجم، بی ...
  • مجلسی، محمد باقر (۱۴۱۰ ق). بحار الانوار، چ اول، بیروت: ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۱۶ ق). القواعد الفقهیه، قم: مدرسه امام ...
  • منتظری نجف آبادی، حسینعلی (۱۴۱۵ ق). دراسات فی المکاسب المحرمه، ...
  • موسوی خویی، سید ابوالقاسم (بی تا). المکاسب - مصباح الفقاهه، ...
  • موفق الدین (ابن قدامه)، عبدالله بن احمد (۱۳۸۸). المغنی، قاهره: ...
  • نجفی ایروانی، علی بن عبدالحسین (۱۴۰۶ ق). حاشیه المکاسب، چ ...
  • نجفی، محمد حسن بن باقر (۱۴۰۴ ق). جواهر الکلام فی ...
  • نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی (۱۴۱۵ ق). مستند الشیعه ...
  • نورانی، مصطفی (۱۳۹۲). ایضاح المطالب، قم: پیروز ...
  • نووی، یحیی بن شرف (۱۴۱۲ ق). روضه الطالبین و عمده ...
  • (بی تا). المجموع شرح المهذب، بیروت: دارالفکر ...
  • نمایش کامل مراجع