ارزیابی دقت مدل های رقومی ارتفاع (DEMs) حاصل از نقشه های توپوگرافی و مقایسه‎ی تطبیقی آن با DEM های ماهواره ای (مطالعه‎ی موردی: DEM های توپوگرافی و ASTERمنطقه‎ی آبغه در خراسان رضوی)

یکی از روش های تهیه ‎ی رسترهای ارتفاعی، استفاده از نقشه های توپوگرافی کاغذی است. در ایران بسیاری از کاربران GIS با رقومی کردن نقشه های توپوگرافی ۱:۵۰۰۰۰ سراسری به تهیه‎ی مدل های رقومی ارتفاع می پردازند، اما کمتر به‎میزان دقت و همچنین درجه اعتبار آنها در تحلیل های ناهمواری توجه می شود. در این مقاله دو هدف عمده دنبال شده است، نخست به ارزیابی میزان دقت این گونه رسترها با مقایسه‎ی شبکه های زه‎کشی مستخرج از رستر مبتنی بر نقشه‎ی توپوگرافی و شبکه‎ی زه‎کشی حاصل از تصاویر ماهواره ای پرداخته شده است و دوم درجه اعتبار آن در مقایسه با رستر نوع ASTER به‎عنوان یکی از پرطرفدارترین نوع داده های مورد استفاده در ژئومورفولوژی سنجیده شده است. در این راستا ابتدا نقشه‎ی زه‎کشی منطقه‎ی مورد مطالعه از تصاویر ماهواره ای IRSpan سال ۱۳۸۴ استخراج و به‎دلیل نزدیک‎بودن به زمین واقعی، معیار این ارزیابی در نظر گرفته شده است. سپس منحنی های تراز ۲۰ متری از نقشه‎ی توپوگرافی۱:۵۰۰۰۰ منطقه‎ی رقومی و رستر ارتفاعی آن با اندازه های سلولی۱۰ و ۳۰ متر ساخته شد. به‎کمک ابزار هیدرولوژی در نرم افزار ArcGIS، شبکه ی زه‎کشی رستری منطقه در دامنه های سلولی ۲۵ تا ۵۰۰ سلول برای کل حوضه ی آبریز و سپس واحدهای ژئومورفولوژی مختلف استخراج و خصوصیت‎های مورفومتری منطقه بر مبنای نقشه های به‎دست‎آمده مقایسه شدند. در آخرین مرحله‎ی شبکه‎ی زه‎کشی حاصل از DEM توپوگرافی با شبکه‎ی متناظر آن از DEM نوع ASTER مقایسه شدند.نتایج نشان داد که DEM های حاصل از نقشه های توپوگرافی در مقایسه با زمین واقعی، از خطاهای چشمگیری برخوردارند، اما در مقایسه با DEMهای ماهواره ای درجه اعتبار مناسبی را ارائه می‎کنند.