تاثیر کم آبیاری و شیوه کارگزاری لوله آبده در افزایش بهره وری مصرف آب پنبه

به­منظور ارزیابی تاثیر کم­آبیاری و الگوی کارگزاری لوله آبده بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی آب پنبه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بصورت کرت های نواری خرد شده (استریپ اسپلیت پلات) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان ارزوئیه، در دو سال زراعی ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل سه سطح آبیاری (۱۰۰=۱I، ۸۰=۲I و ۶۰=۳I درصد تبخیر تعرق محاسبه شده با روش پنمن مانتیث) به­ عنوان عامل اصلی و چهار الگوی کارگزاری لوله آبده (تیپ) شامل دو سیستم آبیاری قطره­ای (سطحی ۱S و زیرسطحی ۲S) و دو آرایش فاصله لوله آبده (برای هر ردیف کاشت روی پشته (معمولی) ۱L و یک در میان بین دو ردیف کاشت ۲L) به عنوان عوامل فرعی بودند. نتایج نشان داد کم­آبیاری به­ مقدار ۸۰ درصد نیاز آبی در مقایسه با آبیاری به ­میزان ۱۰۰ درصد نیاز آبی، سبب افزایش عملکرد، کارایی مصرف آب، تعداد غوزه در بوته و وزن غوزه به­ترتیب به­میزان ۸/۵، ۴، ۱۰ و ۲/۵ درصد و صرفه­ جویی ۱۳۰۰ مترمکعب آب (۲۰ درصد آب مصرفی) در هکتار گردید. از طرفی کم­آبیاری به­ مقدار ۶۰ درصد نیاز آبی زیرسطحی در مقایسه با آبیاری به­میزان ۱۰۰ درصد نیاز آبی زیرسطحی نیز باعث صرفه جویی حدود ۳۴۰۰ مترمکعب آب (۴۰ درصد آب مصرفی) در هکتار و افزایش ۸ درصدی بهره­وری آب گردید؛ ولی نقصان­های ۱۸ درصدی عملکرد محصول، ۲۵ درصدی تعداد غوزه در بوته، ۱۸ درصدی وزن غوزه را نشان ­داد. به ­نظر می­رسد استفاده از روش کم­آبیاری در کشت پنبه به­میزان ۸۰ درصد نیاز آبی زیرسطحی در منطقه ارزوئیه استان کرمان می­تواند راه­کاری مناسب برای صرفه جویی در مصرف آب و افزایش کارایی آن در دوره­های خشکسالی باشد.