خواب و رویا در آثار علامه هزارجریبی استرآبادی (متوفای ۱۲۳۶ قمری)

خوابیدن و خواب دیدن امری معمول برای انسانهاست. خواب و رویا در مکاتب مختلف و علومی همچون روان شناسی مورد بحث و بررسی و تحلیل قرار گرفته است و در ادیان آسمانی همچون اسلام مطرح شده است. یکی از اندیشمندانی که به صورت غیرمستقیم به این مقوله پرداخته است و در آثارش رویاهایی را از دانشمندان و انسان های پرهیزکار و اهل سیر و سلوک مطرح کرده است، علامه محمدکاظم هزارجریبی (از دانشمندان کثیرالآثار اوایل دوره قاجار) است. هزارجریبی در آثارش هیچ گاه به مفهوم شناسی رویا نپرداخته و حدود و اقسام آن را بررسی نکرده است؛ بلکه از آنجا که دغدغه هدایت و ارشاد عموم مردم را داشته است، خواب ها و رویاهای صادقانه را بیان کرده است تا در ضمن آن ها معاد و پاداش اعمال صالح و عقوبت گناهان را اثبات کند. در این نوشتار، مفهوم «رویا» با محوریت آثار هزارجریبی (اعم از کتاب های چاپی و نسخه های خطی) واکاوی و شخصیت شناسی شده است. روش پردازش اطلاعات تبیینی تحلیلی انتقادی است.