مطالعه تطبیقی نظریه قرارداد اجتماعی نزد توماس هابز و جان لاک

در مقاله حاضر به بررسی مقایسه ای اندیشه های توماس هابز و جان لاک در زمینه قرارداد اجتماعی پرداخته شده است. لاک، مانند هابز، وضعیت طبیعی انسان را نه به مثابه شرایط تاریخی پیش از ظهور جامعه مدنی بلکه به مثابه انتزاعی منطقی معرفی می کند که شالوده طبیعت بشر است. مبنای تحلیل هر دو متفکر (هابز لاک) درباره جامعه مدنی بر طبیعت بشر استوار است . از نظر هر دو فیلسوف مورد بحث ، انسان ترکیبی از غریزه و عقل است. برای بستن قرارداد و ورود به یک جامعه سیاسی، انسان طبیعی لاک دارای مزایایی «عقلانی تر» از انسان طبیعی هابز است. چرا که انسان لاک، قبل از ورود به جامعه سیاسی، تا حدودی خردگرا و تا حدودی نیز اجتماعی شده است. بر خلاف انسان های هابز که نه با شهریار بلکه فقط با خود قرارداد می بندند تا خالق یک لوایتان باشند، قرارداد انسان های لاک قراردادی است دو جانبه. در کل تصور لاک از انسان با تصور هابز تفاوت فاحش دارد و در نظریه های قرارداد اجتماعی در عبور از وضع طبیعی به وضع مدنی دوگونه قرارداد پیش بینی شده است. یکی "قرارداد تبعیت " و دیگری "قرارداد دوجانبه"، که ماهیت این دو قرارداد از دیدگاه های هابز و لاک متفاوت است. در این تحقیق فرضیه پژوهش حاضر که عبارت بود: «در طرح اندیشه قرارداد اجتماعی هر دو متفکر بر پایه وضعیت طبیعی یا وضعیت نخستین نظریه پردازی کرده اند اما نوع تلقی آنها از این وضعیت، روش و نتایج آن متفاوت است. توماس هابز به منظور تامین امنیت برای شهروندان و تعریف مبنایی عقلانی برای مشروعیت حکومت ها و جان لاک به منظور دفاع و صیانت از حقوق طبیعی فرد در برابر کسانی که آزادی افراد را به مخاطره می اندازد در صدد ایجاد پایه ای برای اطاعت از حکومت هایشان بوده اند» مورد تایید قرار گرفت.