تحلیل وضعیت فرونشست محدوده شهری همدان با استفاده از تصاویر راداری و ماهواره ای

مخاطره فرونشست در طی سال­های اخیر، شهرهای زیادی ازجمله شهرهای مناطق خشک و نیمه­خشک ایران را با چالش جدی مواجه کرده است. شهر همدان ازجمله شهرهایی است که در معرض این مخاطره قرار دارد و به همین دلیل در این پژوهش به ارزیابی میزان فرونشست در محدوده این شهر پرداخته شده است. داده­های مورد استفاده در این تحقیق شامل تصاویر راداری سنتینل ۱، تصاویر ماهواره لندست، مدل رقومی ارتفاعی ۳۰ متر SRTM و اطلاعات مربوط به منابع آب زیرزمینی بوده است. ابزارهای مهم نیز تحقیق شامل ArcGIS، GMT و ENVI بوده است. این تحقیق به طورکلی در سه مرحله انجام شده است که در مرحله اول، نقشه­های کاربری اراضی منطقه مربوط به سال­های ۱۹۹۱ و ۲۰۲۰، تهیه و تحلیل شده است. در مرحله دوم وضعیت افت منابع آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی بررسی شده است و در مرحله سوم نیز با استفاده از تصاویر راداری و روش سری زمانی SBAS، میزان فرونشست منطقه در طی دوره زمانی سه ساله (۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰) محاسبه شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، محدوده شهری و حاشیه شهری همدان سالانه با حدود ۱ متر افت منابع آب و ۷/. کیلومترمربع توسعه فیزیکی مواجه شده است. همچنین میزان فرونشست این محدوده در طی دوره زمانی سه ساله، بین ۶ تا ۹۸ میلی­متر بوده است که مطابق نقشه نهایی تهیه شده، مناطق غربی شهر همدان بین ۶۰ تا ۹۸ میلی­متر، مناطق مرکزی بین ۳۰ تا ۶۰ میلی­متر و بخش زیادی از مناطق شرقی آن بین ۶ تا ۳۰ میلی­متر فرونشست داشته است. با توجه به اینکه بیش­ترین میزان توسعه فیزیکی شهر همدان در طی سال­های اخیر، در مناطق غربی و حاشیه­ای این شهر بوده است؛ می­توان گفت که توسعه فیزیکی شهر همدان به موازات افت منابع آب زیرزمینی، عامل اصلی این فرونشست بوده است.