سنجش میزان آسیب پذیری اراضی شهری با استفاده از تکنیک همپوشانی وزن دار مطالعه موردی؛ کلانشهر تبریز

مقوله آسیب پذیری شهری، یکی از موضوعات اساسی در برنامه ریزی شهری است. در سطح شهرها، با ازدیاد فعالیت ها، عملکردهای شهری و تقاضای زمین برای اسکان خانواده های اضافه شده و با توجه به تکمیل شدن ظرفیت عمران و ساختمان پذیری در روی اراضی مطلوب، ناچارا، توسعه های جدید شهری بر روی پهنه های نامناسب از نظر ژئومورفولوژیکی اتفاق می افتد. شهر تبریز از جمله شهرهایی است که بر روی اراضی ناپایدار، مخصوصا توسعه بر روی گسل فعال و بر روی دامنه ها، رشد فیزیکی داشته است. روش تحقیق حاضر، توصیفی – تحلیلی و ماهیت تحقیق کاربردی می باشد. در این مقاله سعی بر آن است که اراضی شهر تبریز از نظر مولفه های شیب، ارتفاع، فاصله از گسل، جنس زمین و تراکم مورد ارزیابی و سنجش قرار بگیرد. برای این امر از تکنیک همپوشانی وزن دار (Overlay) استفاده گردیده است. لایه های مولفه های مورد نطر در محیط نرم افزار Arc-GIS آماده شده است و در وزن دهی هر یک از لایه ها، از نظر متخصصین علوم شهری استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که توسعه فیزیکی شهر تبریز به طرف اراضی ناپایدار شمال و شمال شرق بوده است. همچنین از نظر آسیب پذیری بر اساس مولفه های تحقیق، خروجی نقشه های مدل نشان می دهد که اراضی شمال و شمال شرق شهر از نظر آسیب پذیری در وضعیت کاملا نامطلوبی دارند؛ اراضی جنوب شهر وضعیت مساعدی دارند و بقیه اراضی ( بافت های مرکزی و بافت های سنتی شهری) هم در وضعیت متوسطی قرار دارند.