اثرگذاری های اقتصادی و رفاهی سرمایه گذاری درآمد های نفتی در بخش کشاورزی: رهیافت الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر پویای بازگشتی

با توجه به اثرگذاری­های نامطلوب وابستگی به درآمدهای نفت و گاز در ایران، لزوم توجه به مدیریت اقتصادی منبع­های درآمدی نفت و گاز از طریق صندوق توسعه ملی ضروری به نظر می­رسد. در این بررسی، به ارزیابی اثرگذاری­های ذخیره درآمد نفتی در صندوق توسعه ملی و سرمایه­گذاری از منبع­های درآمدی این صندوق در بخش­های اقتصادی جهت نیل به هدف­های قانون برنامه پنجم توسعه، با استفاده از رهیافت الگوی تعادل عمومی محاسبه پذیر پویای بازگشتی، پرداخته شده است. در این راستا، تغییرپذیری­های در شاخص تولید، مصرف و سطح قیمت­ها در بخش کشاورزی و متغیرهای کلان اقتصادی از جمله تولید ناخالص داخلی، سرمایه گذاری بخش خصوصی، شاخص قیمت مصرف کننده و رفاه خانوارها برای محصول­ها و فرآورده­های بخش کشاورزی در قالب پیش­فرض­های مختلف ذخیره درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی و عدم سرمایه­گذاری یا سرمایه­گذاری در بخش­های مختلف اقتصادی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بهبود بهره وری بخش کشاورزی از طریق سرمایه گذاری درآمدی نفتی، قادر نیست وضعیت تولید این بخش را بهبود دهد. همچنین، با ذخیره­سازی ۲۰ درصد درآمدهای نفتی در صندوق توسعه ملی بنابر قانون برنامه پنجم توسعه و سپس سرمایه­گذاری ۳۰ درصد از منابع درآمدی صندوق در همه بخش ها می­توان رشد اقتصادی مطلوب، بهبود تولیدهای کشاورزی و افزایش رفاه خانوارها را تحقق بخشید. بر این مبنا، با سرمایه گذاری ۳۰ درصدی منبع­های صندوق در همه بخش های اقتصاد، میزان تولید و مصرف خانوارها از بخش کشاورزی به ترتیب ۵/۰ و ۳۰ درصد افزایش و سطح عمومی قیمت ها ۷/۱ درصد کاهش می یابد. این در حالی است که با سرمایه گذاری منبع­های صندوق در بخش کشاورزی،  تولید و مصرف خانوارها به ترتیب به میزان ۴/۶ و ۲/۴ درصد کاهش می یابد. افزون بر این، بیشترین کاهش رفاه مصرف کنندگان در شرایط ذخیره درآمدها در صندوق توسعه ملی و نبود زمینه­های تخصیص سرمایه گذاری از منبع­های صندوق رخ می دهد. بنابراین، دولت می­بایستی از تخصیص سهم زیادی از درآمدهای نفتی به هزینه­های جاری پرهیز و سرمایه گذاری این درآمدها در جهت بهبود بهره وری بخش های اقتصادی به ویژه بخش کشاورزی به منظور دستیابی به رشد اقتصادی و افزایش رفاه خانوارها را در دستور کار قرار دهد.