بررسی و تحلیل دیدگاه های صهبایی در حوزه نقد ادبی، با تاکید بر شرح سه نثر ظهوری
محل انتشار: دوفصنامه زبان و ادب فارسی، دوره: 75، شماره: 246
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 139
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PERLIT-75-246_011
تاریخ نمایه سازی: 4 مهر 1402
چکیده مقاله:
نقد آثار برجسته در همه ادوار از بدو ظهور آن اثر امری رایج و شایع بوده است و اهمیت پژوهش در این زمینه کمتر از ارزش آثار خلق شده نیست. در قرن دوازدهم هجری امام بخش صهبایی از جمله منتقدانی است که میراث دار نظریه های ادبی ادیبانی چون منیر لاهوری، آزاد بلگرامی و سراجالدین علیخان آرزو است که باعث شکل گیری این شاخه ادبی در شبه قاره شد. رساله "شرح سه نثر ظهوری" از جمله آثاری است که می توان آن را تبلور اندیشه های جدید صهبایی دانست که در نتیجه تحلیل و نقد عناصر زبانی و بلاغی رساله مزبور به دست آمده است. امتیاز دیدگاه های صهبایی، در حوزه نقد ادبی در عین تازگی، علمی و منسجم بودن آن است. مظاهر عدول از مقتضای ظاهر(وضع مظهر در موضع مضمر)، استعمال واژه موقوف بر سماع یا قیاس، شعر دو لخت(مطلع دو لختی)، طرف وقوع(استعاره ایهامی کنایی)، مناسبات الفاظ در کلام، اطلاق و حمل الفاظ تازگی و بی سابقه بودن دیدگاه او را به وضوح نشان می دهد. بسیاری از اصطلاحات موجود در آثار او صورت اولیه تعبیراتی است که امروز در مکاتب نقد ادبی جدید در دنیا مطرح می شود؛ مثلا او "کلمه بندی" را تقریبا به مفهوم texture یا همان "بافت" و "استخوان بندی" را به معنی structure یا "ساختار"به کار می برد. اصطلاح استعاره ایهامی کنایی(طرف وقوع) بعد از خان آرزو، ظاهرا فقط در آثار صهبایی آمده است. صهبایی ارزش استعاره در آفرینشهای ادبی را منوط به پیچیدگی و دیریابی و کاربرد آن در آثار فحول ادبی می داند. این مقاله با رویکرد تحلیلی- توصیفی می کوشد
نویسندگان
مهدی باقری
دانشگاه تبریز، دانشجوی دکتری
محمد خاکپور
گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز ایران
محمد مهدی پور
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه تبریز، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :