کاربرد روش نمونه برداری خطی (LIS) در مقایسه الگوهای سیمای سرزمین در جنگل های لرستان

سابقه و هدف:مطالعه ساختار سیمای سرزمین بر اساس اصول اکولوژی و شاخص های مکانی سیمای سرزمین به عنوان اجزای تشکیل دهنده ی آن ابزاری مناسب برای نقشه سازی و کمی کردن خصوصیات مکانی هر کاربری محسوب می شوند. به دلیل گسترش روز افزون فعالیت های بشری، ساختار و کارکردهای اکولوژیک سیمای سرزمین تغییر می یابد و الگوهای سیمای سرزمین دستخوش تغییرات نامطلوبی می گردد. لذا به منظور پایش و کنترل این تغییرات، کمی سازی و مطالعه سیمای سرزمین اهمیت و ضرورت بیشتری می یابد. این مطالعه با هدف کمی سازی الگو سیمای سرزمین مناطقی با درجات مختلف توسعه با استفاده از روش نمونه برداری خطی (LIS) جهت برآورد شاخص مکانی طول کل لبه جنگل و روش نمونه برداری جفت نقطه ای برای برآورد شاخص مکانی سرایت انجام گرفت. مواد و روش ها:برای انجام این تحقیق یک عرصه ۲۰۰ هکتاری از دو منطقه حفاظت شده سفیدکوه و تخریب شده قلعه گل در استان لرستان بر روی تصاویرGoogle Earth انتخاب و در محیط GIS مورد پردازش قرار گرفتند. بمنظور انجام نمونه برداری خطی ۱۶ پاره خط (ترانسکت) ۱۰۰ و ۲۰۰ متری به صورت سیتماتیک و با جهت تصادفی بر روی عرصه مورد مطالعه منطبق گردید. برای روش نمونه برداری جفت نقطه ای شبکه نقاطی با فواصل ۱۰۰ و ۲۰۰ متری به صورت سیستماتیک و با شروع تصادفی بر روی تصاویر منتخب پیاده شد و سپس شاخص های مکانی محاسبه شدند. از آزمون تی استیودنت جفتی نیز برای مقایسه فواصل مختلف در دو منطقه استفاده شد. یافته ها:نتایج به دست آمده نشان می دهند که در هر دو طول اندازه گیری شده ترانسکت ها، طول کل لبه جنگل در منطقه قلعه گل بیشتر از سفیدکوه بوده و ارزش عددی شاخص مکانی سرایت در منطقه قلعه گل کمتر از سفیدکوه است. یافته ها نشان دهنده از هم گسیختگی و تکه تکه شدن بیشتر منطقه قلعه گل است. نتایج طول کل لبه جنگل هم با نتایج برآورد سرایت مطابقت دارد و منطقه قلعه گل که سرایت کمتری دارد، طول کلی لبه جنگل بیشتری دارد که این امر هم نشا ن دهنده تخریب و از هم گسستگی بیشتر این منطقه نسبت به منطقه کمتر تخریب یافته سفیدکوه است. از دلایل تعدد لکه ها در منطقه قلعه گل می توان به حضور لکه های مصنوعی و انسان ساخت از قبیل: روستاهای متعدد، فعالیت های کشاورزی، باغداری و چرای دام و مصرف چوب برای مصارف روستایی و... اشاره نمود که علاوه بر لکه لکه شدن این منطقه سبب تنک شدن پوشش جنگلی منطقه شده است. نتیجه‎گیری:کمی سازی الگو سیمای سرزمین مناطقی با درجات مختلف توسعه با استفاده از روش نمونه برداری خطی (LIS) جهت برآورد شاخص مکانی طول کل لبه جنگل و روش نمونه برداری جفت نقطه ای برای برآورد شاخص مکانی سرایت می توانند به عنوان روشهای موثری جایگزین نقشه های پوشش گیاهی با جزئیات شوند و می توان با صرف هزینه و زمان کمتر و با صحت بالاتر الگوهای سیمای سرزمین را کمی سازی و مقایسه نمود.