مفهوم و جایگاه آب در فرهنگ ایرانی و دین اسلام و تبلور آن در فرهنگ مازنی ها

بشر در طول حیات خود، هر از گاهی به دلیل نیاز یا محدودیت عنصری، به تقدیر و تقدس آن پرداخته است که با گذشت زمان این عناصر حرمت و اعتباری خاص یافته اند و اعتقادات و باورهایی در اطراف آن ها شکل گرفته است، آب نیز با پاکی و تقدسی که دارد یکی از این عناصر است. برای بشریت آب ماده حیاتی بوده و موجب رشد و شکوفایی تمدن ها می شود. مردم ایران، قبل از اسلام آناهیتا (الهه آب) و بعد از اسلام، حضرت فاطمه (س) را مظهر آب می دانستند. انتخاب چنین افراد پاک و الهی به عنوان مظهر آب نشانی از اهمیت و نقش آب در زندگی ایرانیان بوده است. در تفکر اسلامی آب، عامل تذکر، به عنوان یکی از اساسی ترین منابع شناخت و وحدانیت الهی است. بررسی مبانی تفکر اسلامی درباره این عنصر طبیعی نشان از توجه ویژه کتاب مقدس قرآن به آب دارد. آب در فلسفه اسلامی بن هستی محسوب می شود. "و جعلنا من الماء کل شی حی"(انبیاء، آیه ۳۰) و در عین حال عامل تطهیر نیز هست. هدف اصلی این پژوهش ارائه مفاهیم آب و جایگاه آن در فرهنگ ایرانیان و فرهنگ بومی مازندران و بررسی عقاید و دیدگاه های گوناگون و بالاخص دیدگاه اسلام در رابطه با آن می باشد. یافته های حاصل از این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی و تاریخی، با توجه به منابع کتابخانه ای می باشد و فرضیه به دست آمده نشان از اهمیت مفهوم آب از گذشته تا به امروز و به غیر از جنبه مادی، بعد معنوی که نمادی از زندگی می باشد دارد لذا احترام به آب و تکریم آن، به تمام اقوام و ملل و گیتی متعلق است و خاص یک قوم و ملت نیست. تقدس آب در شمار جهانی های فرهنگی انسانی است و در همه ی فرهنگ ها از جمله مازندران به شکلی و به درجه ای جایگاه اعتقادی دارد و نقش و تجلی آن فراوان بوده است.