تحلیلی بر شکل گیری بافت های محله ای ایران

از گذشته های دور محلات مسکونی در شهرها، به عنوان سلول های حیات شهری دارای نقش اساسی در زندگی ساکنان آنها بوده اند. شهر و محله های شهری شاخص ترین و تکامل یافته ترین نشانه از زندگی جمعی انسان ها از آغازی بسیار دور تا امروز است. محصولی از فرهنگ مردمان هر سرزمین و متاثر از عواملی همچون اقلیم، اقتصاد و فرهنگ. باورها و جهان بینی ساکنان، عالی ترین شکل خود را در صورت شهر متجلی کرده است. شهر و محله های شهری همچون ظرفی است حامل نشانه ها و خاطره ها از تاریخ تمدن و تحول دوده انسان در در ازنای زمان. شهر باید حافظ منافع و ضامن خوشبختی ساکنان خود باشد. این آرمان در دنیای کنونی اهداف نظری خاصی هم چون دولت کارآمد، حاکمیت شهری خوب و محلی گرایی را دنبال می کند و به خوبی حیطه جامعه و گستره وظایف مدیریت شهری را تبیین نموده است. در این صورت می توان گفت که مدیریت شهری نوعی نظام است و این نظام عبارت است از مجموعه اجزا زنده ای که در شهر حضور و با هم تعامل و ارتباط دارند. این اجزا شامل افراد یا تشکل هایی است که با اشکال مختلف دولتی یا غیردولتی در شهر ایجاد شده و با یک دیگر ارتباط دارند. در بیان علل موثر بر تشکیل یک محله، عوامل مختلفی دخیل هستند که از بین آنها وجود یک حوزه جغرافیایی، تکوین یک اجتماع کوچک و وابستگی اجتماعی میان گروهی از مردم به عنوان موثرترین عوامل قلمداد می شوند. البته عوامل مختلف دیگری در این زمینه موثرند. مثلا بعضی از صاحب نظران چگونگی تشکیل یک محله را در قالب تجمع گروههای انسانی در فضایی متشکل و دارای مرز کالبدی معین، تحت تاثیر عواملی نظیرعوامل اقلیمی (فیزیکی)، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می دانند.