تبیین وزن ژئوپلیتیک ایران در معادلات امنیتی منطقه جنوب غرب آسیا (در دوران گذار)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 74

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NSJ-13-48_001

تاریخ نمایه سازی: 8 مهر 1402

چکیده مقاله:

در دهه های اخیر، جهان بیش از پیش شاهد اثرگذاری عامل ژئوپلیتیک بر محیط بین الملل بوده است. زیرا ژئوپلیتیک می‎تواند راهبردهای سیاست خارجی کشورها را تعیین کرده و با شناسایی محدودیت ها و امکانات موجود در فضای جغرافیایی کشور، زمینه دستیابی به اهداف سیاسی، قدرت و امنیت کشور را فراهم آورد. جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به موقعیت خاصی که ازلحاظ ژئوپلیتیکی در منطقه غرب آسیا دارد، از این قاعده مستثنی نیست. بر این اساس، این پژوهش باهدف تبیین فرصت های ژئوپلیتیکی مولد قدرت و امنیت پایدار ایران در منطقه غرب آسیا، درصدد پاسخگویی به این پرسش است، که وزن ژئوپلیتیک ایران در معادلات امنیتی منطقه غرب آسیا چگونه ارزیابی می شود؟ روش شناسی پژوهش حاضر که ماهیتی توصیفی- تحلیلی دارد، داده ها و اطلاعات موردنیاز را به روش کتابخانه ای و از طریق دستیابی به منابعی مانند کتاب، مقاله و گزارش های پژوهشی فراهم و گردآوری نموده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که متغیر ژئوپلیتیک (به عنوان عامل اصلی تاثیرگذار در شکل دهی معادلات امنیتی ایران) و دو متغیر ژئوکالچر و ژئواکونومیک (به عنوان دو مولفه از اندیشه های ژئوپلیتیکی) می‎توانند به عنوان متغیرهای میانی، نقش آفرینی کرده و سه ضلع اصلی معادلات امنیتی قدرت ایران را در غرب آسیا شکل دهند. نتایج پژوهش نشان داده است که عامل ژئوپلیتیک به عنوان یک متغیر کهن، همچنان  می تواند برای جمهوری اسلامی ایران امنیت ساز بوده و معادلات امنیتی منطقه غرب آسیا را به نفع جمهوری اسلامی ایران تغییر دهد.

کلیدواژه ها:

ژئوپلیتیک ، ژئواکونومی ، ژئوکالچر ، امنیت و منطقه غرب آسیا

نویسندگان

مجید رسولی

استادیار گروه ژئوپلیتیک مرکز مطالعات آفریقا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

محسن اسلامی

دانشیار گروه روابط بین الملل، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

نرگس مرتضائی

کارشناسی ارشد رشته روابط بین الملل، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع و مآخذ ...
  • الف. منابع فارسی ...
  • آذرشب، محمدتقی و مومنی، سید محمدجواد. (۱۳۹۶). ”الزامات امنیت منطقه­ای ...
  • احمدی، علی. (۱۳۹۹). ”جنوب عراق و تحولات ژئوکالچر جهان اسلام: ...
  • اخباری، محمد؛ قصاب­زاده، مجید و حسن­آبادی، داوود. (۱۳۹۸). ”تحلیل جغرافیایی ...
  • اسلامی، مسعود؛ غریبی، محسن. (۱۳۹۷). ”ژئواکونومی نوین انرژی و پیامدهای ...
  • اطاعت، جواد و نصرتی، حمیدرضا. (۱۳۹۰). ”نفت، ژئواکونومیک و امنیت ...
  • اعظمی، هادی .(۱۳۸۴). ”عوامل موثر در جایگاه ژئوپلیتیک ایران در ...
  • برزگر، کیهان. (۱۳۸۷). ”ایران، خاورمیانه و امنیت بین­الملل” فصلنامه سیاست ...
  • برزگر، کیهان. (۱۳۸۸). ”منطقه­گرایی در سیاست خارجی”. مجله مطالعات اوراسیای ...
  • برزگر، کیهان. (۱۳۹۴). ”سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه ...
  • بوزان، باری و ویور، ال. (۱۳۹۶). ”کتاب مناطق و قدرت­ها”، ...
  • بوزان، باری؛ ویور، ال و ویلد، پاپ. (۱۳۹۴). ”چارچوبی برای ...
  • بوزان، باری. (۱۳۷۸). ”مردم دولت­ها و هراس”، ترجمه پژوهشکده مطالعات ...
  • پهلوانی، عبدالکریم و حیرانی­نیا، جواد. (۱۳۸۷). ”همکاری­های بین­المللی و توسعه ...
  • جان­پرور، محسن؛ قربانی، سپهرو آرش. (۱۳۹۶). ”ژئوپلیتیک شهری” انتشارات انجمن ...
  • جانسیز، احمد و صالحیان، تاج­الدین. (۱۳۹۴). ”نگاه نو به رقابت ...
  • حاجی یوسفی، امیرمحمد. (۱۳۸۸). ”هلال شیعی؛ فرصتها و تهدیدها برای ...
  • حافظ­نیا، محمدضا و فرجی، بهرام. (۱۳۹۳)، ”تاثیر ژئوپلیتیک انرژی بر ...
  • حافظ­نیا، محمدرضا و کاویانی­راد، مراد. (۱۳۹۳). ”فلسفه جغرافیای سیاسی” چاپ ...
  • حیدری، غلامحسین. (۱۳۸۵).”نظام ژئوپلیتیک جهانی در قرن۲۱ و موقعیت ایران”مجله ...
  • حیدری، غلامحسین؛ طاهری، مسعود و عزتی، عزت­الله. (۱۳۹۷). ”تحلیل معادلات ...
  • خسروی­نژاد، میلاد. (۱۳۹۴). ”جایگاه منطقه­گرایی در سیاست خارجی ایران و ...
  • درخشه، جلال و دیوسالار، مجید. (۱۳۹۰). ”عوامل همگرا و واگرا ...
  • درویشی، لیلا. (۱۳۹۷). ”سیاست­های قدرت­های منطقه­ای و فرامنطقه­ای تاثیرگذار بر ...
  • دهشیری، محمدرضا وگلستان، مسلم. (۱۳۹۵). ”الگوی رفتاری قدرت­های بزرگ در ...
  • روشن، علی­اصغر و فرهادیان، نورالله. (۱۳۸۵). ”فرهنگ اصطلاحات(جغرافیای سیاسی – ...
  • زهرانی، مصطفی؛ فرجی لوحه­سرا، تیمور. (۱۳۹۵). ”رویکرد ژئوپلیتیک فدراسیون روسیه ...
  • نقدی بر کتاب چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت [مقاله ژورنالی]
  • سازمند، بهاره و جوکار، مهدی. (۱۳۹۵). ”مجموعه امنیتی منطقه­ای، پویش­ها ...
  • ساعی، احمد و پاشنگ، مریم. (۱۳۹۵). ”ضرورت نگاه فراملی به ...
  • سیف­زاده، سیدحسین. (۱۳۷۷). ”آسیای مرکزی: همگرایی منطقه­ای، توسعه ملی و ...
  • سیمبر، رضا و قربانی شیخ­نشین، ارسلان. (۱۳۸۸). ”دیپلماسی نوین در ...
  • صالحی، فاطمه. (۱۳۹۴). ”جهانی شدن و منطقه­گرایی با تاکید بر ...
  • صالحی، مختارو زارع، رحمان. (۱۳۹۶)، ”خلا قدرت و تاثیر آن ...
  • طهماسبی، فرزانه. (۱۳۹۱). ”نظریه مجموعه امنیتی منطقه­ای و تداوم بحران ...
  • عباسی سمنانی و علی­رضا. (۱۳۸۹). ”موقعیت ژئوپلیتیکی ایران در مناسبات ...
  • علویان، مرتضی؛ کوزه­گر کالجی، ولی. (۱۳۸۸). ”سیاست خارجی جمهوری اسلامی ...
  • کرانی، زهرا. (۱۳۹۸). ”تاثیر ژئوکالچر منطقه­ای بر روابط میان ایران ...
  • گل­کرمی، عابد. (۱۳۹۶). ”تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از ...
  • گل­کرمی، عابد؛ کریمی­پور، یدالله؛ متقی، افشین و ربیعی، حسین. (۱۳۹۶). ...
  • متقی، افشین؛ جان­پرور، محسن؛ قربانی سپهرو آرش. (۱۳۹۷). ”نگرشی نو ...
  • موسوی شفائی، سید مسعود و شاپوری، مهدی. (۱۳۹۰). ”ابعاد و ...
  • نادری، احمد. (۱۳۹۳). ”از ژئوپلیتیک دولت محور، به ژئوکالچر تمدن ...
  • نورمحمدی، مرتضی و فصیحی دولت­شاهی، محمدعارف .(۱۳۹۷). ”کاربست نظریه­ی مجموعه­ی ...
  • ویسی، هادی. (۱۳۹۸). ”رقابت­های ژئوپلیتیکی عربستان سعودی و ایران و ...
  • ب. منابع انگلیسی ...
  • Benli, Altunisik. (۲۰۰۸). “The Possibilities and Limits of Turkey’s Soft ...
  • David, Javier E. (۲۰۱۷). “US-Saudi Arabia seal weapons deal worth ...
  • EKSI, M. (۲۰۱۷). “Regional Hegemony Quests in the Middle East ...
  • Gady, Franz-Stefan. (۲۰۱۶). “Iran and Russia Negotiating ۱۰ Billion Arms ...
  • Golshani, Alireza; Sohrabi, Hamid Reza (۲۰۱۲). “Geopolitical Role of the ...
  • Hardy, Catherine. (۲۰۱۷). “Saudi Arabia and Russia sign arms deal”. ...
  • I lecha, E. S. & others(۲۰۱۶). “Re-conceptualizing orders in the ...
  • Kasapoglu, Can.(۲۰۱۷).“Why Turkey might Buy Russia's S-۴۰۰ Defence System”. Available ...
  • Litvak, Meir,Landau, Emily B and Kam, Ephraim(۲۰۱۸). “Book of Iran ...
  • Mousavi Shafaei, Seyyed Masoud; Shapouri, Mehdi (۲۰۱۱). “Dimensions and Consequences ...
  • Salavatian, H. & others (۲۰۱۵).“Iran and Saudi Arabia: the dilemma۱۶۹ ...
  • Walt, S. M. (۱۹۹۱). “The Renaissance of Security Studies”, Mershon ...
  • Wendy, Kristiansen. (۲۰۱۰). “Turkey’s Soft Power Successes”. Le Monde Diplomatic, ...
  • نمایش کامل مراجع