سفر،آداب و وسایل آن؛ بررسی تمایزات اجتماعی مسافرت در جامعه ایران عصر قاجار(قبل از مشروطیت)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 96

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SSJ-12-2_005

تاریخ نمایه سازی: 9 مهر 1402

چکیده مقاله:

اقشار فرادست در جامعه ایران عصر قاجار همیشه در پی آن بوده­اند تا تفاوت­ها و تمایزات اجتماعی خود را نسبت به اقشار و طبقات فرودست به طرق و شیوه­های مختلف منعکس نمایند. یکی از این روش­ها، نشان دادن تمایز اجتماعی از طریق وسایل، آداب و شیوه­های مسافرت است. این پژوهش برآن است تا به روش توصیفی-تحلیلی و با بکار بستن نظریه «تمایز» پیر بوردیو برای این سوالات پاسخ مناسب را بیابد: آیا اشراف و اعیان جامعه ایران در عصر قاجار به مسافرت و وسایل و آداب آن فقط به عنوان امری ضرورت­پسند و برای رفع نیاز می­نگریستند؟ یا اینکه آنان علاوه بر مسئله ضرورت؛ نگاه ذوقی؛ زیباشناختی و هنردوستانه نیز به آن داشته­اند؟ نگاه اقشار فرودست جامعه ایران عصر قاجار نسبت به مسئله سفر و آداب و وسایل آن بر اساس کدام یک از این شاخص­ها بوده است؟ این پژوهش بر این فرض اساسی استوار است که برخلاف طبقات بالای جامعه ایران عصر قاجار که به سفر و آداب و وسایل آن، نگاه هنری؛ سلیقه­مندانه و زیباشناختی داشته­اند، طبقات پایین جامعه به مسافرت به چشم امری مورد نیاز و ضرورت نگاه می­کردند. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد اقشار ممتاز جامعه که نیاز اساسی خود به مسافرت و وسایل آن را به آسانی برآورده می­ساختند، بیشتر در پی آشکار ساختن و انعکاس هویت و منزلت اجتماعی خود و نشان دادن تشخص و تفاخر طبقاتی از طریق آداب سفر و تجمل؛ شکوه و زیبایی در وسایل مسافرت برمی­آمدند، در حالی که توده مردم و اقشار پایین جامعه بدون توجه چندانی به تجمل­گرایی؛ زیبایی­دوستی و یا هرگونه ذوق و سلیقه هنری، به مسافرت، آداب و وسایل آن  تنها به چشم ابزاری برای رفع نیاز و ضرورت می­نگریستند.

نویسندگان

غفار پوربختیار

استادیار گروه تاریخ ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد شوشتر،شوشتر، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آلمانی، هانری رنه د(۱۳۷۸)، از خراسان تا بختیاری، ترجمه غلامرضا ...
  • اسپاروی، ویلفرد(۱۳۸۷)، فرزندان درباری ایران، ترجمه محمدحسین آریا لرستانی، چاپ ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان(۱۳۸۹)، روزنامه خاطرات اعتماد­السلطنه، مقدمه و فهارس از ...
  • امین­الدوله، میرزاعلی­خان(۱۳۷۰)، خاطرات سیاسی امین­الدوله، به­کوشش حافظ فرمانفرمائیان، چاپ سوم، ...
  • امین­لشکر، میرزاقهرمان(۱۳۷۸)، خاطرات امین­لشکر، به کوشش ایرج افشار و محمد ...
  • انه، کلود (۱۳۷۰)، گل­های سرخ اصفهان: سفرنامه کلود انه، ترجمه ...
  • اورسل، ارنست(۱۳۵۳)، سفرنامه اورسل، ترجمهعلی­اصغر سعیدی، بی­جا: بی­نا ...
  • اولیویه، جی. بی(۱۳۷۱)، سفرنامه اولیویه، ترجمه محمدطاهرمیرزا، تصحیح و حواشی ...
  • براون، ادوارد(۱۳۸۴)، یک سال در میان ایرانیان، ترجمه مانی صالحی ...
  • بروگش، هینریش(۱۳۶۸)، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه مهندس کردبچه، ...
  • بروگش، هینریش(۱۳۷۴)، در سرزمین آفتاب، ترجمه محمد جلیلوند، تهران: نشر ...
  • بزرگ­امید، ابوالحسن(۱۳۶۳)، از ماست که بر ماست(خاطرات و مشاهدات)، چاپ ...
  • بصیرالملک شیبانی، میرزا طاهر(۱۳۷۴)، روزنامه خاطرات بصیرالملک، به­کوشش ایرج افشار ...
  • بل، گرترود(۱۳۶۳)، تصویرهائی از ایران، ترجمه بزرگمهر ریاحی، تهران: خوارزمی ...
  • بوردیو، پی­یر(۱۳۹۰)، تمایز(نقد اجتماعی قضاوت­های ذوقی)، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: ...
  • بون­ویتز، پاتریس(۱۳۹۰)، درس­هایی از جامعه­شناسی پی­یر بوردیو، ترجمه جهانگیر جهانگیری ...
  • پوربختیار، غفار(۱۴۰۱)، پوشاک و نقش آن در انعکاس تمایزات اجتماعی ...
  • پوربختیار، غفار (۱۳۹۹)، قلیان و قلیان­کشی و نقش آن در ...
  • پولاک، یاکوب ادوارد(۱۳۶۸)، سفرنامه پولاک ، ترجمه کیکاووس جهانداری، چاپ ...
  • تانکوانی، ژی. ام(۱۳۸۳)، نامه­هایی درباره ایران و ترکیه آسیا، ترجمه ...
  • جاویدان ساعی­پور، مینا(۱۳۹۸)، نگاهی به باورها و آداب سفر در ...
  • جاویدان ساعی­پور، مینا(۱۳۹۹)، گردشگری و سفر در دوره قاجار با ...
  • جکسن، آبراهام والنتاین ویلیامز(۱۳۸۳)، سفرنامه جکسن(ایران در گذشته و حال)، ...
  • جنکینز، ریچارد(۱۳۸۵)، پی­یر بوردیو، ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، ...
  • جونز، سر هارفورد(۱۳۸۶)، روزنامه سفر خاطرات هیئت اعزامی انگلستان به ...
  • دروویل، گاسپار (۱۳۸۷) سفرنامه دروویل، ترجمه جواد محیی، تهران: گوتنبرگ ...
  • دوبد، بارون کلمنت اگوستوس(۱۳۷۱)، سفرنامه لرستان و خوزستان، ترجمه محمدحسین ...
  • دیولافوا، ژن(۱۳۷۸)، سفرنامه مادام دیولافوا، ترجمه فره­وشی(مترجم همایون سابق)، تهران: ...
  • رایس، کلارا کولیور(۱۳۸۳)، زنان ایرانی و راه و رسم زندگی ...
  • روششوار، کنت ژولین دو( ۱۳۷۸ )، خاطرات سفر ایران، ترجمه ...
  • سایکس، سر پرسی(۱۳۳۶)، سفرنامه ژنرال سر پرسی سایکس یا ده ...
  • سیاح محلاتی، محمدعلی(۱۳۵۶)، خاطرات حاج سیاح یا دوره خوف و ...
  • عین­السلطنه، قهرمان­میرزا(۱۳۷۶)، روزنامه خاطرات عین­السلطنه، به­کوشش مسعود سالور و ایرج ...
  • غفاری، محمدعلی(۱۳۶۱)، تاریخ غفاری: خاطرات و اسناد محمدعلی غفاری نایب ...
  • فلاندن، اوژن(۱۳۵۶)، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه حسین نورصادقی، ...
  • فوروکاوا، نوبویوشی(۱۳۸۴)، سفرنامه فوروکاوا، ترجمه هاشم رجب­زاده و کینیجی­ئه­اورا، تهران: ...
  • فووریه، ژوآنس(۱۳۸۹)، سه سال در دربار ایران، ترجمه عباس اقبال ...
  • کارلاسرنا، پارمه(۱۳۶۳)، مردم و دیدنی­های ایران، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران: ...
  • کرزن، جورج ناتانیل(۱۳۸۰)، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید ...
  • گرنفل، مایکل( ۱۳۸۹ )، مفاهیم کلیدی پیر بوردیو، ترجمه محمدمهدی ...
  • گروته، هوگو(۱۳۶۹)، سفرنامه گروته، ترجمه مجید جلیلوند، تهران: مرکز ...
  • گوبینو، ژوزف آرتور دو(۱۳۸۳)، سه سال در آسیا: سفرنامه کنت ...
  • ماساهارو، یوشیدا(۱۳۷۳)، سفرنامه یوشیدا ماساهارو، ترجمه هاشم رجب زاده، تهران: ...
  • مستوفی، عبدالله(۱۳۸۴)، زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره ...
  • معیرالممالک، دوستعلی­خان(۱۳۹۰)، یادداشت­هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین­شاه، تهران: نشر تاریخ ...
  • ممتحن­الدوله شقاقی، میرزا مهدی­خان(۱۳۵۳)، خاطرات ممتحن­الدوله، به­کوشش حسین­قلی خانشقاقی، تهران: ...
  • ویشارد، جان(۱۳۶۳)، بیست سال در ایران، ترجمه علی پیرنیا، تهران: ...
  • ویلز، چارلز جیمز(۱۳۶۸)، ایران در یک قرن پیش، ترجمه غلامحسین ...
  • ویلس، چارلز جیمز(۱۳۶۳)، تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه، ترجمه ...
  • نمایش کامل مراجع