تدابیر و سازوکارهای حمایتی از فرودستان شهری در دوره صفویه

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 69

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SSJ-12-2_004

تاریخ نمایه سازی: 9 مهر 1402

چکیده مقاله:

حکومت صفوی به عنوان حکومتی مسلمان، به طور معمول از شماری آموزه های دینی، رویه های حکمرانی سلف، اخلاق سیاسی و میراث اندرزنامه نویسی در زمینه اهمیت و ضرورت فقرزدائی و حمایت از گروه های فرودست پیروی می کرد. نکته اساسی در توجه به این امور، گفتمانی بود که منطبق با آیات و احادیث اسلامی و البته زمینه های فرهنگی موجود در جامعه، حاکمیت سیاسی و گروه های اجتماعی را به عدالت ورزی و ترویج امور خیریه تشویق می نمود. حمایت اجتماعی اساسا از منابع عمومی و عمدتا توسط حکومت و از طریق مالیات ها و همچنین بهبود رویه های حکمرانی تامین می شد و گستره آن با هر گونه تغییر اقتصادی، اجتماعی و یا سیاسی می توانست فراتر رود و یا محدود گردد. این پژوهش بدنبال پاسخ این پرسش است که الگوها و رویه های حمایتی از فرودستان در دوره حکمرانی صفویان به چه شکل پی گیری می شد؟ و این رویه ها با عنایت به برقراری حکومت دینی از چه تحولاتی برخوردار گردید؟ این پژوهش با اتخاذ رویکرد «تاریخ از پایین» و بر اساس روش کیفی-تفسیری مبتنی بر آنالیز داده ها، به تبیین وضعیت حمایت اجتماعی از فرودستان شهری دوره صفویه می پردازد. یافته های تحقیق بر آنست که در برهه های ثبات صفویان، سیاست های حمایتی در دو بعد رسمی و غیر رسمی به اجرا درمی آمد. در بعد رسمی برقراری معافیت های مالیاتی، پرداخت وام های بلندمدت و حتی بلاعوض، اصلاح رویه های اقتصادی، برقراری دیوان مظالم و مجازات متخلفان دیوانی، ارائه خدمات شهری و عمرانی، تقویت اندیشه عدالت ورزی و شایسته سالاری، گسترش موقوفات و اطعام نیازمندان و در بعد غیر رسمی گسترش آموزه های دینی در قالب احسان و اکرام، صدقات و انفاق، نذر و هبه، رد مظالم و اطعام فقرا ترویج و پرداخته می شد.

نویسندگان

سیدمحمدحسین محمدی

دانش آموخته دکتری تاریخ و کارشناس پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن رستم بابانی، عبدالقادر(۱۳۷۷)، سیر الاکراد در تاریخ وجغرافیای کردستان، ...
  • احمدی، نزهت (۱۳۹۰)، درباب اوقاف صفوی، تهران، کتابخانه، موزه و ...
  • اسکندربیگ منشی(۱۳۱۴)، تاریخ عالمآرای عباسی، تهران:دارالطباعه آقاسید مرتضی ...
  • افوشته ای نظنزی، محمود بن هدایت الله(۱۳۷۳)، نقاوهالآثار فی ذکر ...
  • اولئاریوس، آدام(۱۳۸۵)، سفرنامه آدام اولئاریوس، ترجمه احمد بهپور، تهران: ابتکارنو. بلیک‎مور، ...
  • بی نام، (۱۳۶۴)، جهانگشای خاقان(تاریخ شاه اسماعیل)، بکوشش الله دتامضطر، ...
  • پیرزاده زاهدی، شیخ حسین(۱۳۹۵)، سلسله النسب صفویه، تهران: ارمغان تاریخ ...
  • پیگولفسکایا و دیگران (۱۳۵۴)، تاریخ ایران(از دوران باستان تا پایان ...
  • جنکینز،کیت (۱۳۹۳)، بازاندیشی تاریخ، ترجمه حسینعلی نوذری، تهران، آگه ...
  • حرعاملی، محمد بن حسن (۱۹۵۲ م)، وسائل الشیعه، ج۶، بیروت: ...
  • حسن(۱۳۸۵)، جامعه شناسی قشرها و نابرابری اجتماعی، تهران: دانشگاه پیام ...
  • حسینی استرآبادی، حسین بن مرتضی (۱۳۶۴)، تاریخ سلطانی از شیخ ...
  • دلاواله، پیترو (۱۳۴۸)، سفرنامه پیتردلاواله، شعاع الدین شفا، تهران، بنگاه ...
  • رزاقی، نادر و ولی دین پرست،(۱۳۹۳)«نقش تهیدستان شهری و لوطیان ...
  • روملو، حسن بیگ(۱۳۸۴)، احسن التواریخ، بکوشش عبدالحسین نوایی، تهران: اساطیر ...
  • ریتزر، ج (۱۳۷۹)، نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه ...
  • ژاکن، فردریک (۱۳۹۵)، سفر به ایران قرن هفدهم، ترجمه سعیدی ...
  • سام میرزا صفوی (۱۳۸۹) ، تحفه سامی، تصحیح فاطمه انگورانی، ...
  • سانسون،مارتین (۱۳۴۶) ، سفرنامه سانسون، ترجمه تقی تفضلی، تهران: بی ...
  • سبزواری ملامحمدباقر(۱۳۷۷)، روضه الانوار عباسی(در اخلاق و شیوه کشورداری)، تصحیح ...
  • سخاوت، جعفر (۱۳۸۵)، جامعه شناسی انحرافات اجتماعی، چاپ یازدهم، تهران: ...
  • شارپ، جیم (۱۳۹۹)، «تاریخ از پایین»، ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، ...
  • شاردن، ژان(۱۳۷۲)، سفرنامه شاردن، ترجمه اقبال یغمایی، ۵ جلد،تهران، توس ...
  • صادقی، مقصودعلی،(۱۳۹۶) «جایگاه سنگ نبشته های ایران دوران اسلامی در ...
  • طباطبایی،محمدحسین (۱۳۶۳)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، ج۲، قم: ...
  • فلور، ویلم (۱۳۹۴)، تاریخچه مالی و مالیاتی ایران از صفویه ...
  • فیگوئروا، دن گارسیا دیسلوا ( ۱۳۶۳)، سفرنامه دن گارسیا دسیلوا ...
  • قمی، احمد بن حسین (۱۳۸۳)، خلاصه التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، ...
  • کارری، جملی (۱۳۴۸) ، سفرنامه کارری، ترجمه عباس نخجوانی و ...
  • کریمیان، حسن و محبوبه سادات بیدگلی (۱۳۸۷)، «معضلات اجتماعی و ...
  • گرامشی، آنتونیو (۱۳۶۲)، نامه های زندان، ترجمه مریم علوی تبار، ...
  • گیدنز، آنتونی (۱۳۷۷)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر ...
  • گیدنز، آنتونی (۱۳۸۶)، جامعه­شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی ...
  • لمتون، آن (۱۳۶۰)، نگرشی بر جامعه اسلامی در ایران، ترجمه ...
  • مانورینگ، جرج (۱۳۸۷) ، سفرنامه برادران شرلی، ترجمه ماسی یان ...
  • مجلسی، محمدباقر (۱۳۶۳) ، بحارالانوار، ج ۹۶، ۶۸ ، ۱۳۷، ...
  • محسنی تبریزی، علیرضا (۱۳۸۳)، وندالیسم (مبانی روان شناسی اجتماعی و ...
  • موسوی فندرسکی، ابوطالب بن میرزابیک (۱۳۸۸)، تحفه العالم در اوصاف ...
  • میرزاسمیعا(۱۳۷۸)، تذکره الملوک، بکوشش محمد دبیر سیاقی، سازمان اداری حکومت ...
  • نصرآبادی، میرزا محمد طاهر،(۱۳۵۲) تذکره نصرآبادی، تصحیح وحید دستگردی، تهران، ...
  • واله اصفهانی، محمدیوسف (۱۳۷۲)، خلدبرین، بکوشش میرهاشم محدث، تهران: بنیاد ...
  • وحید قزوینی، میرزامحمدطاهر (۱۳۸۳)، تاریخ جهانآرای عباسی، تصحیح سیدسعید میرمحمدصادق، ...
  • هابسباوم، اریک (۱۳۹۸)، درباره تاریخ، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: آگاه ...
  • بررسی فرایند بینواسازی جامعه شهری و ارزیابی واکنش فرودستان در سده دهم هجری؛ با رویکرد به منازعات قدرت در سده اول حکمرانی صفوی [مقاله ژورنالی]
  • نمایش کامل مراجع