تحلیل آیکونوگرافیک نقش زنان در نگاره های سوگ و ارتباط ایشان با آئین های کشاورزی با تاکید بر نگاره هایی از ادوار ایلخانی، تیموری و صفوی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 86

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JWICA-14-4_007

تاریخ نمایه سازی: 10 مهر 1402

چکیده مقاله:

آن چه در قاموس ما مرگ نام گرفته و به تلخی از آن یاد می کنیم، در نگاه انسان برزگر، پیوند درگذشتگان با زمین و انتظاری برای رستاخیز بود؛ همچون دانه ای که به امید تجدید حیات در خاک دفن می کرد. شواهد برجای مانده از شیوه های سوگواری، گویا است که در این وادی، زنان نقش مهم تری ایفا می کرده اند؛ چنان که نقش به سزائی در آئین های برزگری داشته اند. بنابراین جستار حاضر، با هدف تبیین نقش زنان در آئین های سوگواری و ارتباط آن با آئین های کشاورزی، درصدد است به این پرسش ها پاسخ دهد که چرا کنشگران آئین های سوگ اغلب زنان هستند؟ و آیا ارتباطی بین آئین های سوگواری و آئین های کشاورزی وجود دارد؟ در همین راستا این پژوهش، هشت نگاره ایرانی با مضمون سوگ از دوره ایلخانی تا صفویه را به روشی تاریخی–تحلیلی با کاربست رویکرد آیکونوگرافی تحلیل کرد. نتایج نشان می دهد آئین های سوگواری ذاتا جهت فعال سازی قوای نباتات -که در قالب ایزدان گیاهی تجسد یافته اند- صورت می پذیرفت. این پویه طی استحاله ای کلی، از سوگواری برای خدای نباتی آغاز، سپس به سوگواری برای شخصیت های اساطیری-حماسی و نهایتا شخصیت های تاریخی دگرسان شد. بر مبنای قرینه سازی سوگواری و کشاورزی، از آن جا که حضور زنان در زمین های زراعی مبارک انگاشته می شد، حضور ایشان در سوگواری ها توجیه می پذیرد.

نویسندگان

مرضیه جعفرپور

کارشناس ارشد هنر اسلامی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

زهره طباطبایی جبلی

دکتری تخصصی، استادیار دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن اثیر، عزالدین (۱۳۸۳). تاریخ کامل، حسین روحانی، تهران: اساطیر ...
  • ارداوی‍راف ن‍ام‍ه (۱۳۸۲). ژاله آموزگار، چاپ دوم، ت‍ه‍ران: م‍ع‍ی‍ن و ...
  • اسفزاری، معین الدین (۱۳۳۹). روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات، ...
  • افشار، ایرج (۱۳۴۳). «حدیث اسکندر»، ادبیات و زبان ها، س ...
  • الیاده، میرچا (۱۳۷۲). رساله در تاریخ ادیان، جلال ستاری، تهران: ...
  • بندهشن (۱۳۹۵). تدوین فرنبغ دادگری، گزارنده مهرداد بهار، تهران: توس ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۶۲). پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: توس ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۸۱). از اسطوره تا تاریخ، گردآورنده ابوالقاسم اسماعیل ...
  • بیرونی، ابوریحان (۱۳۸۶). آثارالباقیه عن القرون الخالیه، اکبر داناسرشت، تهران: ...
  • بیوک زاده، صبا (۱۳۹۳). «آیین های سوگواری در حماسه با ...
  • تاورنیه، ژان باتیست (۱۳۶۳). سفرنامه تاورنیه، ترجمه ابوتراب نوری، تهران: ...
  • جعفرپور، مرضیه (۱۳۹۸). «مطالعه آیین سوگ در ایران و بازنمایی ...
  • جمشیدی، زهرا؛ مدرسی، فاطمه؛ کوشش، رحیم (۱۳۹۵). «تجلی خویشکاری های ...
  • حصوری، علی (۱۳۷۸). سیاووشان، تهران: چشمه ...
  • دینکرد هفتم (۱۳۸۹). محمدتقی راشدمحصل، ت‍ه‍ران: پژوهشگاه علوم انسانی و ...
  • دیویدسن، الکا؛ عطائی، فرهاد (۱۳۷۹). «نقد ادبی؛ سوگواری زنان به ...
  • ذکرگو، امیرحسین (۱۳۷۷). اسرار اساطیر هند، تهران: فکر روز ...
  • ساندرز، ن. ک. (۱۳۷۳). بهشت و دوزخ در اساطیر بین ...
  • شاهنامه شاه طهماسب (۱۳۹۲). تهران: موسسه تالیف، ترجمه و نشر ...
  • شوالیه، ژان؛ گربران، آلن (۱۳۷۹). فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضائلی، ...
  • شوشتری، نورالله (۱۴۰۹ ق). احقاق الحق و ازهاق الباطل، قم: ...
  • عبدی، ناهید (۱۳۹۰). درآمدی بر آیکونولوژی؛ نظریه ها و کاربردها، ...
  • عمید، حسن (۱۳۵۸). فرهنگ عمید، تهران: امیرکبیر ...
  • عهد جدید (۱۳۸۷). پیروز سیار، تهران: نشرنی ...
  • عیوقی (۱۳۴۳). ورقه و گلشاه عیوقی، به اهتمام ذبیح الله ...
  • فاضلی، محمدتقی؛ پوربختیار، غفار (۱۳۹۵). «بررسی آداب و رسوم سوگواری ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۸۹). شاهنامه فردوسی براساس نسخه مسکو، تهران: سپهر ...
  • کاتب ارجانی، فرامرز (۱۳۶۲). سمک عیار، تهران: آگاه ...
  • کتاب مقدس (۱۳۸۳). فاضل خان همدانی، ترجمه ویلیام گلن و ...
  • گزیده های زادسپرم (۱۴۰۰). رضا آقازاده، ت‍ه‍ران: سمرقند ...
  • گیلانی، نجم الدین؛ اکبری، مرتضی؛ یاری، سیاوش (۱۳۹۶). «بررسی تحلیلی ...
  • مختاریان، بهار (۱۳۷۸). «سیاوخش و بالدر: پاره های پراکنده یک ...
  • مختاریان، بهار (۱۳۸۷). «موی بریدن در سوگواری»، نامه فرهنگستان، ش ...
  • نرشخی، ابوبکر (۱۳۶۳). تاریخ بخارا، ابونصر قباوی، تهران: توس ...
  • Alexiou, Margaret (۱۹۷۴). The ritual lament in Greek (۲nd Ed.). ...
  • Azarpay, G., Belenickij, A. M., Maršak, B. I. I., & ...
  • Balci-Celik, S., Yilmaz, M., Kumcagiz, H., & Eren, Z. (۲۰۱۱). ...
  • Briffault, R. (۱۹۲۷). The Mothers: a study of the origins of ...
  • Broekema, H. (۲۰۱۳). Inanna, heerseres van hemel en aarde: geschiedenis van ...
  • Frazer, G. J. (۱۹۱۳). Belief in immortality and the worship ...
  • Frumkin, G. (۱۹۷۰). Archaeology in Soviet Central Asia. Koln: Brill ...
  • Gonnella, J., Weis, F., & Rauch, C. (۲۰۱۶). The Diez albums: ...
  • Grant, M., & Hazel, J. (۲۰۰۴). Who's who in Classical Mythology. ...
  • Harrison, J. E. (۱۹۰۸). Prolegomena to the study of Greek religion (Vol. ...
  • Henning, W. B. (۱۹۴۴). The murder of the Magi. journal of ...
  • Jacobsen, T. (۱۹۷۶). The treasures of darkness: a history of Mesopotamian ...
  • Maguire, H. et al. (۲۰۰۶). Byzantine Garden Culture. Chicago: The ...
  • Nyberg, H. S. (۱۹۷۴). Manual of Pahlavi. Wiesbaden: Glossary ...
  • Manassero, N. (۲۰۰۳). Il vaso dipinto di Merv. Parthica, ۵, ...
  • Panofsky, E. (۱۹۳۹). Studies in iconology: humanistic themes in the art ...
  • Rantasalo, A. V. (۱۹۱۹). Der Ackerbau im Volksaberglauben der Finnen und ...
  • Russell, J. R. (۲۰۰۴). Zoroastrianism and the Northern Qi Panels ...
  • Sorori, M. (۱۹۹۶). The Roman goddess Ceres. Austin: University of ...
  • Straten, R. (۱۹۹۴). An introduction to iconography: symbols, allusions and ...
  • Wolkstein, D., & Kramer, S. N. (۱۹۸۳). Inanna, Queen of Heaven ...
  • Yenne, B. (۲۰۱۰). Alexander the Great: lessons from history's undefeated general. ...
  • منابع تصاویرURL۱: https://www.si.edu/object/fsg_/collection-images. Accessed on: ۲۰۲۰-۰۴-۰۹ ...
  • URL۲: www.digital.library.mcgill.ca. ۲۰۱۹-۰۷-۱۳ ...
  • URL۳: www.hazine.info/spams-۹۸۷۶۵/mourning/۹۷. ۲۰۲۲-۰۴-۱۷ ...
  • URL۴: https://agakhanmuseum.org/collection/artifact/the-cremation-of-talkhand-and-the-grief-of-his-mother-akm۴۴۸. ۲۰۲۱-۰۴-۲۶ ...
  • URL۵:http://www.bl.uk/manuscripts/Viewer.aspx?ref=io_islamic_۱۳۷_fs۰۰۱r. ۲۰۲۱-۰۴-۲۶ ...
  • URL۶: https://collections.dma.org/artwork/۵۳۴۲۸۷۳. ۲۰۱۹-۰۲-۲۰ ...
  • URL۷: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/۲۵۴۸۰۱ &https://art.thewalters.org/detail/۱۹۸۸۷/black-figure-pinax-plaque/.۲۰۱۹-۰۷-۱۲ ...
  • نمایش کامل مراجع