سیر تحول مفهوم مادرسالاری نزد مغولان و ایلخانان با تحلیل آیکونوگرافیک نگاره پرسیدن فریدون نسب خود را از مادرش در شاهنامه بزرگ مغولی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 105

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JWICA-14-3_006

تاریخ نمایه سازی: 10 مهر 1402

چکیده مقاله:

بازتاب جریانات و حوادث دورههای مختلف تاریخی در هنرهای آن دوره و ارتباط متقابل گونه ها و سبک های هنری با رویدادهای جامعه معاصر خلق اثر بین اکثر پژوهش گران تاریخ و جامعه شناسی هنر امری پذیرفته شده است. مسئله پژوهش حاضر بررسی و تحلیل چگونگی سیر تحول مفهوم مادرسالاری نزد مغولان اولیه تا انقراض ایلخانان با مطالعه موردی نگاره پرسیدن فریدون نسب خود را از مادرش در شاهنامه بزرگ مغولی است. در تحلیل داده ها از مبانی آیکونوگرافی ازجمله تطبیق نگاره با منابع تاریخی، روابط بینامتنی و استحاله بهره گرفته شده است. رویکرد پژوهش توصیفی تحلیلی است و اطلاعات به روش کتابخانه ای و با استفاده از منابع مکتوب و دیجیتال گردآوری شده است. نتایج نشان میدهند مفهوم مادرسالاری از دوره مغولان اولیه تا ایلخانی به سه دوره قابل تقسیم است. در دوران قبل از تشکیل امپراتوری به سبب عرفگرایی موجود، مادرسالاری به بهترین نحو بر قبایل حاکم است. در دوران فتوحات، ازدواجهای درباریان و شخص خان همسو با منافع سیاسی و اقتصادی است. در این دوره، نفوذ همسر اول خان بیشتر از سایر زنان است؛ ولی این نفوذ شخصی و غیرمستقیم است تا اینکه امری نهادی باشد. پس از اصلاحات غازان و به ویژه در اواخر عمر ایلخانان، با وجود غلبه دیوانسالاری ایرانی اسلامی، نمودهایی از بازگشت به عرفگرایی در هنرهای این دوره به صورت اعم و اهمیت مجدد مادرسالاری در نگاره مطالعه شده (بازتاب نقش مادر ابوسعید در سرنگون کردن امیرچوپان در نگاره) به صورت اخص دیده میشود.

کلیدواژه ها:

مادرسالاری ، زنان مغول و ایلخانی ، آیکونوگرافی ، شاهنامه مغولی

نویسندگان

فرزاد فیضی

دانش آموخته دکتری باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

بهروز افخمی

دانشیار گروه آموزشی باستانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده علوم اجتماعی

سارا صادقی

دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آرترنبول، استیون (۱۳۹۶). مغولها، ترجمه محمد آقاجری، تهران: سبزان ...
  • آیتی، عبدالمحمد (۱۳۸۳). تحریر تاریخ وصاف، چ۳، تهران: پژوهشگاه علوم ...
  • ابنبطوطه (۱۳۵۹). سفرنامه بطوطه، ج ۱ و ۲، ترجمه محمدعلی ...
  • احمدی، بابک (۱۳۸۱). ساختار و تاویل متن، چ۵، تهران: مرکز ...
  • اشپولر، برتولد (۱۳۹۷). تاریخ مغول در ایران، ترجمه محمود میرآفتاب، ...
  • اقبال آشتیانی، عباس (۱۳۸۹). تاریخ مغول، چ۲، تهران: نگاه ...
  • اللهیاری، فریدون؛ شعبانی مقدم، عادل (۱۳۹۵). «روابط امیر چوپان و ...
  • امینی، محمدرضا (۱۳۸۱). «تحلیل اسطوره قهرمان در داستان ضحاک و ...
  • ایرانی صفت، زهرا (۱۳۷۷). «زن در نگارگری ایران دوره مغول»، ...
  • ایروین، روبرت (۱۳۸۹). هنر اسلامی، ترجمه رویا آزادفر، تهران: سوره ...
  • بارکهاوزن، یوآخیم (۱۳۴۶). امپراتوری زرد چنگیزخان و فرزندانش، ترجمه اردشیر ...
  • بنی اسدی، محمدعلی (۱۳۹۳). «بررسی نگارههای مرتبط با داستان ضحاک ...
  • بیانی، شیرین (۱۳۹۷)، زن در ایران عصر مغول، چ۴، تهران: ...
  • پالمر، ریچارد (۱۳۹۸). علم هرمنوتیک، ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی، چ۱۱، ...
  • پانوفسکی، اروین (۱۳۹۹). معنا در هنرهای تجسمی، ترجمه ندا اخوان ...
  • پلیو، پل دومینیک اون؛ پوپ، رودریکا (۱۳۹۷). تاریخ سری مغولان، ...
  • تسوف، ولادیمیر (۱۳۸۶). نظام اجتماعی مغول، ترجمه شیرین بیانی، چ۴، ...
  • جوینی، علاءالدین عطاملک (۱۳۷۰). تاریخ جهانگشا، به اهتمام عبدالوهاب قزوینی، ...
  • چندلر، دانیل (۱۳۹۷). مبانی نشانهشناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران: سوره ...
  • حافظ ابرو (۱۳۸۰). زبدهالتواریخ، به تصحیح سید کمال حاج سید ...
  • حسینی، سید محمود (۱۳۹۲). شاهنامه بزرگ مغولی (دموت)، تهران: عطار ...
  • خواندمیر، غیاثالدین بن همام الدین حسینی (۱۳۶۲). تاریخ حبیب السیر، ...
  • راودراد، اعظم (۱۳۸۶). «جامعهشناسی اثر هنری»، پژوهش نامه فرهنگستان هنر، ...
  • رضوی، سید ابوالفضل (۱۳۹۰). شهر، سیاست و اقتصاد در عهد ...
  • ساکالوفسکی، رابرت (۱۳۹۸). درآمدی بر پدیدارشناسی، ترجمه محمدرضا قربانی، چ۴، ...
  • سراج، منهاج الدین عثمان (۱۳۴۲). طبقات ناصری، تصحیح عبدالحی حبیبی، ...
  • سودآور، ابوالعلا (۱۳۸۰). هنر دربارهای ایران، ترجمه ناهید محمد شمیرانی، ...
  • شبانکارهای، محمدبن علی بن محمد (۱۳۸۱). مجمع الانساب، به تصحیح ...
  • شریفزاده، عبدالمجید (۱۳۹۳). شاهنامه نگاری در ایران، تهران: سوره مهر ...
  • شهراد، الهه (۱۳۹۳). «خاتونهای شاهنامه بزرگ ایلخانی (تحلیل نقش و ...
  • عبدی، ناهید (۱۳۹۱). درآمدی بر آیکونولوژی نظریهها و کاربرد، تهران: ...
  • فخر بناکتی، فخرالدین ابوسلیمان داودبن تاجالدین ابوالفضل محمدبن داود (۱۳۴۸). ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۶۳). شاهنامه، به تصحیح ژول مول، چ۳، تهران: ...
  • فضلالله همدانی، رشیدالدین (۱۳۶۲). جامع التواریخ، به کوشش بهمن کریمی، ...
  • کاشانی، ابوالقاسم (۱۳۴۸). تاریخ اولجایتو، به اهتمام مهین همبلی، تهران: ...
  • کشمیرشکن، حمید (۱۳۹۶). درآمدی بر نظریه و اندیشه انتقادی در ...
  • کن بای، شیلا (۱۳۹۱). نقاشی ایرانی، ترجمه مهدی حسینی، چ۵، ...
  • کورکیان، ای؛ سیکر، ژ. پی (۱۳۹۶). باغهای خیال؛ هفت قرن ...
  • گرابار، الگ (۱۳۸۴). مروری بر نگارگری ایرانی، ترجمه مهرداد وحدتی ...
  • لمبتون، آن (۱۳۹۹). تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ...
  • مارکوپولو (۱۳۵۰). سفرنامه، با مقدمه جان ماسفیلد، ترجمه حبیبالله صحیحی، ...
  • مرتضوی، منوچهر (۱۳۸۵). مسائل عصر ایلخانان، تهران: بنیاد موقوفات دکتر ...
  • مستوفی، حمدالله (۱۳۶۲). نزههالقلوب، به اهتمام و تصحیح گای لیسترانج، ...
  • مفتاح، الهامه (۱۳۸۵). «زندگی و معیشت مغولان (ساختار اجتماعی)»، مجله ...
  • ملکزاده، الهام (۱۳۸۵). «وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زنان در ...
  • میرخواند، میرمحمدبن سید برهانالدین خواندشاه (۱۳۳۹). تاریخ روضه الصفا، ج ...
  • نخجوانی، محمدبن هندوشاه (۱۹۶۴). دستورالکاتب فی تعیین المراتب، به تصحیح ...
  • هال، مری (۱۳۹۸). امپراتوری مغول، ترجمه نادر میرسعیدی، چ۹، تهران: ...
  • هیکس، جان (۱۳۵۵). نظریهای در تاریخ اقتصاد، ترجمه فرهنگ مهر، ...
  • یزدی، شرفالدین علی (۱۳۸۷). ظفرنامه، تصحیح عبدالحسین نوایی و میرمحمد ...
  • Alexander,D.Victoria (۲۰۰۳). Sociology of The Arts, Melborn& Berlin, Blackwell publishingGrabar ...
  • Rudiger, Bubner (۱۹۸۸). Essays in Hermenutics and critical theory translated ...
  • نمایش کامل مراجع