اسطوره سنجی در پنج نمایش نامه منتخب از نغمه ثمینی براساس روش ژیلبر دوران

این پژوهش به بررسی پنج نمایش نامه منتخب از میان آثار مشهور نغمه ثمینی براساس اسطورهسنجی ژیلبر دوران میپردازد. این روش حدود سالهای ۱۳۷۰ برای نخستینبار از سوی دوران ارائه و وارد عرصه نقدهای نو شد. در این نظریه و روش بهطور هم زمان متن و فرامتنهایی مانند زندگینامه نویسنده و محیط اجتماعی او اهمیت مییابند. اسطورهسنجی نقدی بینارشتهای است و فرایند و روش آن را میتوان به سه مرحله: نمادسنجی، روانسنجی و اسطورهسنجی تقسیم کرد. از دیدگاه ژیلبر دوران، بین همه آثار تالیفی یک نویسنده رابطهای وجود دارد که با بررسی آنها میتوان به اسطوره شخصی ذهن پدیدآورنده اثر دست یافت. نغمه ثمینی نمایش نامهنویس معاصر ایرانی است که نمایش نامههایش به سبب علاقه او به اسطوره، کهنالگو و تاریخ شایستگی بررسی و نقد از منظر فرایند اسطورهسنجی دوران را دارد. در این تحقیق، پنج نمایش نامه و دو کتاب پژوهشی ثمینی انتخاب، مطالعه و تحلیل شده است. در مرحله نخست، یعنی مرحله نمادسنجی که بر متن تکیه دارد، ابتدا آثار منتخب مطالعه شده سپس نمادها، شخصیتها و کنشهای کهنالگویی نقد و تحلیل شدهاند تا نخستین مرحله اسطورهسنجی دوران انجام پذیرد. سپس با بررسی زندگینامه نویسنده به وسیله طرح پرسشهایی از او و محیط اجتماعی که در آن زاده و بزرگ شده است مرحله دوم، یعنی روانسنجی که بر فرامتن تکیه دارد، انجام میپذیرد. در پایان نیز، با تحلیل کلی درباره مراحل قبلی و جمعبندی نتایج بهدست آمده مرحله نهایی، یعنی اسطورهسنجی آثار، انجام میشود تا اسطوره شخصی ذهن نویسنده و سپس اسطوره جمعی اندیشه او بهدست آید. این پژوهش از طریق مطالعه کتابخانهای و با شیوه تحلیلی توصیفی آثار را بررسی می کند. نتیجه نشان میدهد دغدغههای ذهنی نغمه ثمینی بیشتر شامل مسائلی مربوط به زنان و جنگ است. اسطوره شخصی ایشان هم شهرزاد و روایتگری او برای نجاتبخشی است که در نگاهی جمعی به اسطورهسازی از دیگر زنان گسترش مییابد.