تجلی کهن الگوی «مادر مثالی» در حماسه های ملی ایران بر اساس نظریه روان شناختی یونگ

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 55

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JWICA-8-1_003

تاریخ نمایه سازی: 12 مهر 1402

چکیده مقاله:

مادرمثالی یکی از کهنالگوهای مهم نظریه روانشناختی یونگ است که به شکل شخصیت مادر واقعی، یا در قالب نمادهایی که بر جنبه مادرانه دلالت دارند، در آثار ادبی تجلی مییابد. حماسه اثری است برآمده از جامعه مردسالار که قدرتنماییهای مردانه در آن بیش از نقشورزی زنان به چشم میآید. اما آثار حماسی زیرساختی اسطورهای دارند و بازتابنده بسیاری از اساطیر و نمادهایی هستند که به طور ناخودآگاه ظهور یافتهاند. از آنجا که حیات بشری، پیش از وقوف حماسه، یک دوره زنسروری را با تقدس بزرگمادران ازلی گذرانده، ناخودآگاه بشری از نمادهایی انباشته است که بر عنصر مادینه هستی دلالت دارند. با توجه به این انگاره، تاکنون پژوهشی در زمینه نمودهای کهنالگوی «مادرمثالی» در حماسههای ملی انجام نشده است. این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش بوده که نیروی بزرگمادران ازلی در قالب چه نمادهایی در متون حماسی تجلی یافته و این نمادها چه نقشی در زندگی قهرمانان حماسه برعهده دارند؟ دستاورد پژوهش حاکی از آن است که گرچه در آثار حماسی زنان عموما نقشی تعیینکننده ندارند، خلا حضور زنان و مادران در آثار حماسی به طور ناخودآگاه و در قالب نمادهایی همانند آب، چشمه، باد، گیاه، کوه، غار، آتش و... پرشده که در رسیدن قهرمانان به فردیت نقش دارند.

نویسندگان

رضا ستاری

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

مرضیه حقیقی

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

معصومه محمودی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علوم پزشکی مازندران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آموزگار، ژاله؛ تفضلی، احمد (۱۳۸۶). اسطوره زندگی زردشت، تهران: چشمه، ...
  • اسدیطوسی، ابونصر (۱۳۸۹). گرشاسبنامه، تصحیح حبیب یغمایی، تهران: دنیای کتاب، ...
  • اسنودن، روت (۱۳۸۸). خودآموز یونگ، ترجمه نورالدین رحمانیان، تهران: آشیان، ...
  • اصفهانی، حمزهبنحسن (۱۳۴۶). تاریخ پیامبران و شاهان، ترجمه جعفر شعار، ...
  • الیاده، میرچا (۱۳۸۹). رساله در تاریخ ادیان، ترجمه جلال ستاری، ...
  • اوستا (۱۳۸۵). گزارش جلیل دوست خواه، تهران: مروارید، چ ۱۰ ...
  • اوشیدری، جهانگیر (۱۳۷۸). دانش نامه مزدیسنا، تهران: مرکز، چ ۲ ...
  • ایرانشاهبن ابیالخیر (۱۳۷۰). بهمننامه، ویراسته رحیم عفیفی، تهران: علمی و ...
  • (۱۳۷۷). کوشنامه، به کوشش جلال متینی، تهران: علمی ...
  • باقری حسنکیاده، معصومه (۱۳۸۸). «اکوان دیو و ‘وای’ اسطوره باد»، ...
  • براهنی، رضا (۱۳۹۳). تاریخ مذکر، تهران: اول ...
  • بلعمی، ابوعلی (۱۳۵۲). تاریخ بلعمی، ج ۱، تصحیح محمدتقی بهار، ...
  • بولن، شینودا (۱۳۹۲). نمادهای اسطورهای و روانشناسی مردان، ترجمه مینو ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۷۵). ادیان آسیایی، تهران: چشمه ...
  • (۱۳۸۴). پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگاه، چ ۵ ...
  • (۱۳۸۶). از اسطوره تا تاریخ، تهران: چشمه، چ ۵ ...
  • پورخالقی چترودی، مهدخت (۱۳۸۱). درخت شاهنامه؛ مشهد: به نشر ...
  • ترقی، گلی (۱۳۸۷). بزرگ بانوی هستی؛ تهران: نیلوفر، چ ۲ ...
  • حسندوست، محمد (۱۳۹۳). فرهنگ ریشهشناختی زبان فارسی، ج ۲، تهران: ...
  • حسینزاده، آذین (۱۳۸۶). زن آرمانی، زن فتانه، تهران: قطره، چ ...
  • دادگی، فرنبغ (۱۳۸۵). بندهشن، گزارنده: مهرداد بهار، تهران: توس، چ ...
  • دوبوکور، مونیک (۱۳۸۷). رمزهای زنده جان، ترجمه جلال ستاری، تهران: ...
  • دینوری، ابوحنیفه احمدبن داوود (۱۳۶۸). اخبارالطوال؛ ترجمه محمود مهدوی، تهران: ...
  • دیویدسن، الگا ام. (۱۳۷۸). شاعر و پهلوان در شاهنامه، ترجمه ...
  • روایت پهلوی (۱۳۶۷). ترجمه مهشید میرفخرایی، تهران: موسسه مطالعات و ...
  • رید، ایولین (۱۳۸۷). مادرسالاری: زن در گستره تاریخ تکامل، ترجمه ...
  • زمردی، حمیرا (۱۳۸۷). نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی؛ ...
  • زند بهمن یسن (۱۳۷۰). ترجمه محمدتقی راشدمحصل، تهران: مطالعات و ...
  • سامنامه (۱۳۹۲). تصحیح وحید رویانی، تهران: میراث مکتوب ...
  • ستاری، جلال (۱۳۶۶). رمز و مثل در روان کاوی؛ تهران: ...
  • (۱۳۹۰). سیمای زن در فرهنگ ایران، تهران: مرکز، چ ۶ ...
  • (۱۳۹۲). بازتاب اسطوره در بوف کور، تهران: توس، چ ۲ ...
  • سرکاراتی، بهمن (۱۳۸۵). سایههای شکارشده، تهران: طهوری، چ ۲ ...
  • سلمانینژاد، صغری؛ سیف و موسیوند (۱۳۹۱). «بررسی و تحلیل چیستی ...
  • شایگان، داریوش (۱۳۷۹). بتهای ذهنی و خاطره ازلی، تهران: امیرکبیر، ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۷۶). داستان یک روح، تهران: فردوسی، چ ۳ ...
  • شوالیه، ژان (۱۳۸۴). فرهنگ نمادها (۴جلد). ترجمه سودابه فضایلی، تهران: ...
  • صدقه، جان (۱۳۷۸).«درخت در اساطیر کهن»، ترجمه محمدرضا ترکی، شعر، ...
  • طبری، محمدبنجریر (۱۳۷۵). تاریخ طبری، ج ۲، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ...
  • عطاییرازی، خواجه عمید (۱۳۸۲). برزونامه، اهتمام محمد دبیرسیاقی، تهران: انجمن ...
  • فانیان، خسرو (۱۳۵۱). «پرستش الهه مادر در ایران»، بررسیهای تاریخی، ...
  • فدایی، فربد (۱۳۸۷). کارل گوستاو یونگ بنیان گذار روانشناسی، تهران: ...
  • فرامرزنامه (۱۳۸۲). به اهتمام مجید سرمدی، تهران: انجمن آثار و ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۷۴). شاهنامه فردوسی، کوشش سعید حمیدیان، تهران: داد، ...
  • فوردهام، فرید (۱۳۸۸). مقدمهای بر روانشناسی یونگ، ترجمه مسعود میربها، ...
  • قائمی، فرزاد (۱۳۸۸). «تحلیل داستان کیخسرو در شاهنامه براساس روش ...
  • قائمی، فرزاد؛ یاحقی، محمدجعفر؛ پورخالقی چترودی، مهدخت (۱۳۸۸). «تحلیل نمادینگی ...
  • کزازی، میرجلال الدین (۱۳۸۰). مازهای راز، تهران: مرکز، چ ۲ ...
  • (۱۳۸۲). نامه باستان، ج ۳، تهران: سمت ...
  • (۱۳۸۴). آب و آیینه، تبریز: آیدین ...
  • (۱۳۸۴). نامه باستان، ج ۶، تهران: سمت، چ ۲ ...
  • (۱۳۹۰). رویا، حماسه، اسطوره، تهران: مرکز، چ ۶ ...
  • کویاجی، جهانگیر (۱۳۸۰). بنیادهای اسطوره و حماسه ایران، جلیل دوست ...
  • گرین، ویلفرد؛ مورگان، لیبر، ارل؛ ویلینگهم، جان (۱۳۸۵). مبانی نقد ...
  • گزیدههای زادسپرم (۱۳۶۶). ترجمه محمدتقی راشدمحصل، تهران: موسسه مطالعات فرهنگی ...
  • گوردن، والترکی (۱۳۷۹). «درآمدی بر نقد کهنالگویی»، نقد ادبی معاصر، ...
  • لاش، جان (۱۳۹۲). دوقلوها، توامانی و همزادها، ترجمه رقیه بهزادی، ...
  • لاهیجی، شهلا؛ کار، مهرانگیز (۱۳۸۱). شناخت هویت زن ایرانی، تهران: ...
  • مادح، قاسم (۱۳۸۰). جهانگیرنامه، به کوشش سید ضیاءالدین سجادی، تهران: ...
  • مادیورو، رنالدو؛ ویلرایت، ج. (۱۳۸۲). «کهنالگو و انگاره کهنالگویی؛ کارکرد ...
  • مختاری غزنوی، عثمان (۱۳۷۷). شهریارنامه، اهتمام غلام حسین بیگدلی، تهران: ...
  • مدرسی، فاطمه (۱۳۸۲). «کیخسرو فرهمند به روایت فردوسی و سهروردی»، ...
  • مزداپور، کتایون (۱۳۹۲). «افسانه پری در هزار و یک شب»، ...
  • مظفری، علیرضا (۱۳۸۹). «رستم و هیرمند»، زبان و ادب (دانشگاه ...
  • مقدم، محمد (۱۳۸۵). جستار درباره مهر و ناهید، تهران: هیرمند، ...
  • مینوی خرد (۱۳۸۵). ترجمه احمد تفضلی، به کوشش ژاله آموزگار، ...
  • نولدکه، تئودور (۲۵۳۷). حماسه ملی ایران، ترجمه بزرگ علوی، تهران: ...
  • ویدنگرن، گئو (۱۳۷۷). دینهای ایران، ترجمه منوچهر فرهنگ، تهران: آگاهان ...
  • هینلز، جانراسل (۱۳۸۵). شناخت اساطیر ایران، ترجمه باجلان فرخی، تهران: ...
  • یاحقی، محمدجعفر (۱۳۸۶). فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیات فارسی، ...
  • یاوری، حورا (۱۳۸۲). «روان کاوی و اسطوره»، گستره اسطوره، گفت ...
  • یشتها (۱۳۴۷). گزارش ابراهیم پورداوود، تهران: زبان و فرهنگ ایران، ...
  • یونگ، کارل گوستاو (۱۳۷۳). روانشناسی و کیمیاگری، ترجمه پروین فرامرزی، ...
  • (۱۳۸۷). انسان در جست وجوی هویت خویشتن، ترجمه محمود به ...
  • (۱۳۸۹). انسان و سمبولهایش، ترجمه محمود سلطانیه، تهران: جامی، چ ...
  • (۱۳۹۰). چهار صورت مثالی، ترجمه پروین فرامرزی، مشهد: بهنشر، چ ...
  • نمایش کامل مراجع