بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی ترکیبات اسانس بذر زول خراسانی (Eryngium bungei)

زول خراسانی (Eryngium bungei) یکی از ۱۱ گونه جنس زول در ایران است که به واسطه دارا بودن ترکیب هایبی نظیر سزکوئی ترپنی و مونوترپنی دراسانس و دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی قوی و همچنین ارزشاقتصادی و دارویی است.در این پژوهش به منظور بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی ۸ تحقیق انجام شده در ایران و خارجکشور روی این گونه، بررسی های دقیقی روی گروه بندی ترکیبات اسانس بذر آن انجام گردیده که در پژوهش هایفوق تمامی گیاهان در فصل گلدهی برداشت و پس از خشک کردن گیاهان، در آزمایشگاه های تخصصی اسانس گیری،و پس از آن با استفاده از دستگاه GC/MS مورد شناسایی قرار گرفته و مقدار هر یک از ترکیبات تعیین شده است. باتوجه به این که عوارض نامطلوب مصرف آنتی اکسیدان های سنتزی در رابطه با سرطان زایی و آسیب کبدی حیواناتآزمایشگاهی تائید شده، بنابراین جستجو برای جایگزینی آنتی اکسیدان های سنتزی به بررسی آنتی اکسیدان هایمتعددی از منابع گیاهی منجر شده است.در این بررسی از لحاظ کمی، رتبه بندی در ایران با ۴۱ ترکیب و ۲۱ / ۲۷ %فراوانی، بیشترین تعداد ترکیب و بیشترین فراوانی را در بین این هشت بررسی داشتند، دیگر هفت پژوهش انجام شدهدر خارج از کشور به ترتیب با ۳ ترکیب و ۲۷ / ۲۵ % فراوانی، همچنین ۵ ترکیب و ۰۳ / ۲۵ % فراوانی در جایگاه بعدی قرارگرفتند و دیگر پژوهشها با ۱۱ ترکیب و ۵۱ / ۵ % فراوانی، ۷ ترکیب و ۲۳ / ۵ % فراوانی، ۲ ترکیب و ۱ / ۳ % فراوانی، ۳ترکیب و ۲۳ / ۰ % فراوانی و یک ترکیب و ۲ / ۰ % فراوانی جزو کمترین میزان ترکیبات و فراوانی از لحاظ بررسی کمیبودند. در بررسی کیفی، ترکیب های بیشتر از سه در صد فراوانی گیاه خارج از کشور با ۲ ترکیب (آلفاپاینن ۰۵ / ۵ % وکریزانتنیل استات ۹۹ / ۱۹ %) و ۰۴ با / ۲۵ % بیشترین فراوانی، ۳ ترکیب (وربنول ۸۳ / ۳ %،کارواکرول ۷۳ / ۳ % و اسپاتولنول ۲۱ / ۱۷، (% ۷۷ / ۲۴ % دومین رتبه کیفی و درمرحله سوم گیاه زول خراسانی ایران با ۲ ترکیب (اندوایزوفنچول ۷۹ / ۱۰ % ولدول ۵۸ / ۳ %) و ۳۷ / ۱۴ % فراوانی، به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی ترکیبات در این بررسی را داشتند که بقیهبررسی ها از لحاظ کیفی هیچگونه مجموع فراوانی ترکیب بیشتر ازسه درصد نداشتند. همچنین در آخرین مرحله نتیجهگیری کلی آنتی اکسیدانی ۸ بررسی به صورت کمی و کیفی، با توجه به جدول ۲ از ۷ گروه ترکیب موجود ۴ گروه بامجموع ۸۰ % فراوانی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و ۲ گروه با ۱۳ / ۹ % فراوانی غیراز خاصیت آنتی اکسیدانی میباشند و دیگر ترکیبات با ۹۱ / ۲ % فراوانی در مجموع با ۰۴ / ۹۲ % فراوانی ترکیبات کامل این ۸ بررسی را تشکیل دادند.