تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی در منطقه نگار استان کرمان با رویکرد توسعه پایدار

در دهه های اخیر استان کرمان با کمبود آب شدیدی به خصوص در بخش کشاورزی مواجه بوده، بطوری که سالانه شمار زیادی از چاههای این استان خشک و از رده بهره برداری خارج می گردند. شهر نگار در شهرستان بردسیر استان کرمان واقع می باشد. در گذشته بدون در نظر گرفتن پتانسیل هایمنابع آبی، امتیاز حفر چاههای زیادی در این منطقه داده شده است. علی رغم اینکه در سالهای اخیر تا حدودی از ادامه این روند جلوگیری شده، اما سفرههای آب زیرزمینی این منطقه جوابگوی همین تعداد بهره برداری های موجود که بیش از حد و بدون در نظر گرفتن مقوله ی پایداری است، نمی باشند. بدیهی است ادامه این روند، این منطقه را با بحران شدید تر از آنچه اکنون با آن مواجه است روبرو خواهد کرد. بنابر این ضروری است به منظور اصلاح این موضوع راهکارهای مناسبی اندیشیده شود. بهترین راه برای کنترل تقاضای یک کالا قیمت آن می باشد. تعیین قیمت حقیقی آب در یک منطقه می تواند اثرات مثبتی بر روی تقاضای آب در آن منطقه ایجاد نماید بطوریکه مقدار تقاضا برای آب با توجه به مزیت های نسبی حاصل از تولید محصولات مختلف و ارزش نهایی آن در تولید محصولات کشاورزی خواهد گردید. امروزه توجه به مدیریت تقاضای آب که یکی از ابزارهای مهم آن قیمت گذاری است در جهت توسعه پایدار بسیار با اهمیت می باشد. به عبارتی دیگر، مدیریت تقاضای آب کشاورزی از راه نر خ گذاری می تواند موجبات توسعه پایدار منطقه را فراهم آورد. در این مطالعه برای تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی از محاسبه قیمت سایه (ارزش تولید نهایی)آب با استفاده از تکنیک برنامه ریزی خطی استفاده شد. بدین منظور برای بدست آوردن ضرایب و اطلاعات لازم، تعداد 30 پرسشنامه در باز واحد های کشاورزی این منطقه و در باز محصولات کشاورزی این بهره برداران تعداد 57 پرسشنامه به صورت کاملا تصادفی از بین بهره برداران این منطقه برای سال زراعی 90-89تکمیل گردید. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی ارزش اقتصادی آب در این دشت در شرایط الگوی کشت کنونی 502 ریال برای هر متر مکعب آب کشاورزی در سال زراعی 90-89محاسبه گردید. در حال حاضر و با توجه به داده های جمع آوری شده، کشاورزان این منطقه به ازای هر متر مکعب آب 120 ریال می پردازند که این رقم کمتر از یک چهارم ارزش تولید نهایی آن در منطقه مذکور می باشد و کشاورزان را به استفاده بیشتر از این منبع ارزشمند تشویق می نماید. این امر اهمیت تحقیق حاضر را با توجه به بحران آبی که منطقه با آن مواجه است روشن می سازد. در این راستا جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارQSB استفاده به عمل آمد.