چندمعنایی و گونه های آن در غزلیات خواجو

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 94

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ADAB-4-2_004

تاریخ نمایه سازی: 17 مهر 1402

چکیده مقاله:

خواجوی کرمانی در غزلیات خود از تمهیدات و ابزار های بلاغی مختلفی برای گسترش دامنه معنا استفاده کرده است که در بلاغت معاصر آن ها را زیرمجموعه صنعت ایهام می‎دانند و می توان گفت با مقوله های تزئینی ایهام، از جمله ایهام تناسب، ایهام تبادر، ایهام تضاد، ایهام ترجمه، ایهام ترادف و... تفاوت دارند. گونه‎های مختلف این شگردها عبارت‎اند از: ایهام لفظی، ایهام مجازی، ایهام کنایی، ایهام ساختاری، ایهام چندگانه خوانی، ایهام اضافی و ایهام استخدامی. مساله‎ای که در این مقاله به روش تحلیلی توصیفی بدان پرداخته می‎شود، آن است که خواجوی کرمانی، در غزلیات خود از کدام‎ گونه‎های ایهام برای بالابردن ظرفیت معنایی سخنانش سود جسته است؟ و ترتیب فراوانی استفاده از این شگردهای ایهامی در کلام او چگونه است؟ پس از ارائه تعاریف ایهام در بلاغت گذشته و معاصر و بررسی گونه‎های ایهامی منجر به چندمعنایی، بر مبنای بررسی جامع غرلیات خواجو، این نتایج به دست آمد: نخست، خواجو در غزل هایش، به جز ایهام چندگانه خوانی، از همه گونه‎های معناساز ایهام، استفاده کرده است؛ دوم، از میان انواع ایهام چندمعنایی، استخدام را بیشتر و ایهام اضافی را کمتر از گونه های دیگر به کار برده است. دیگر گونه های ایهامی به کاررفته در غزلیات خواجو، به ترتیب، عبارت‎اند از: ایهام لفظی، ایهام کنایی، ایهام ساختاری، ایهام مجازی و ایهام اضافی.

نویسندگان

مجید عزیزی هابیل

دانش‎آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرم‎آباد، ایران.

علی نوری

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرم‎آباد، ایران.

علی حیدری

استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرم‎آباد، ایران.

سعید زهره وند

استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرم‎آباد، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آزاد بلگرامی، میرغلام علی (۱۳۸۲)، غزلان الهند، تصحیح سیروس شمیسا، ...
  • آق اولی، عبدالحسین ناشر حسام العلما (۱۳۴۰)، درر الادب، چاپ ...
  • امیری خراسانی، احمد و آرزو پوریزدان‎پناه کرمانی (۱۳۹۱)، «سهم ایرانیان ...
  • بسحاق حلاج شیرازی، جمال الدین (۱۳۰۲)، دیوان اطعمه مولانا ابواسحاق ...
  • تاج الحلاوی، علی بن محمد (۱۳۸۳)، دقایق الشعر، تصحیح محمد ...
  • تقوی، نصرالله (۱۳۷۱)، هنجار گفتار، چاپ اول، تهران: چاپخانه مجلس ...
  • ثروتیان، بهروز (۱۳۶۹)، بیان در شعر فارسی، چاپ اول، تهران: ...
  • ج. م. عبدالجلیل (۱۳۷۶)، تاریخ ادبیات عرب، ترجمه آذرتاش آذرنوش، ...
  • نگاهی نو به ایهام در بدیع فارسی [مقاله ژورنالی]
  • حافظ شیرازی، شمس الدین محمد (۱۳۸۷)، دیوان حافظ، به تصحیح ...
  • حق‎شناس، علی‎محمد (۱۳۸۸)، آواشناسی، چاپ دوازدهم، تهران: آگاه ...
  • خواجوی کرمانی، محمودبن علی (۱۳۹۱)، کلیات اشعار، به اهتمام و ...
  • دادبه، اصغر (۱۳۷۱)، «توازی معنایی در ایهام های حافظ»، حافظ ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷)، لغتنامه دهخدا، چاپ دوم از دوره ...
  • رادویانی، محمدبن عمر (۱۳۸۰)، ترجمان البلاغه، تصحیح احمد آتش، به ...
  • رازی، شمس الدین محمدبن قیس (۱۳۱۴)، المعجم فی معاییر اشعار ...
  • راستگو، سیدمحمد (۱۳۷۱)، «ایهام نام واژه ای»، نشریه ادبستان فرهنگ ...
  • راستگو، سیدمحمد (۱۳۷۹)، ایهام در شعر فارسی، چاپ اول، تهران: ...
  • راستگو، سیدمحمد (۱۳۸۲)، هنر سخن آرایی، چاپ اول، تهران: سمت ...
  • رامی تبریزی، حسن بن محمد (۱۳۴۱)، حقایق الحدایق، تصحیح محمدکاظم ...
  • رجایی، محمدخلیل (۱۳۷۲)، معالم البلاغه، چاپ اول، شیراز: انتشارات دانشگاه ...
  • سالاری، مصطفی (۱۳۸۵) بررسی و تحلیل ایهام در غزلیات خواجوی ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۸۱)، نگاهی تازه به بدیع، ویراست دوم، چاپ ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۶۹)، تاریخ ادبیات در ایران، جلد سوم، ...
  • صفوی، کورش (۱۳۸۰)، «نگاهی تازه به مسئله چندمعنایی واژگانی»، نشریه ...
  • فخری اصفهانی، محمدبن فخرالدین سعید (۱۳۸۹)، معیار جمالی و مفتاح ...
  • فرشیدورد، خسرو (۱۳۹۲)، دستور مختصر تاریخی زبان فارسی، چاپ چهارم، ...
  • فشارکی، محمد (۱۳۷۹)، نقد بدیع، چاپ اول، تهران: سمت ...
  • کزازی، میرجلال‎الدین (۱۳۸۱)، بدیع (زیباشناسی سخن پارسی ۳)، چاپ چهارم، ...
  • گرکانی، محمدحسین (۱۳۷۷)، ابدع البدایع، به اهتمام حسین جعفری، با ...
  • ماهوتیان، شهرزاد (۱۳۸۴)، دستور زبان فارسی از دیدگاه رده‎شناسی، ترجمه ...
  • مجمل التواریخ و القصص (۱۳۱۸)، تصحیح ملک‎الشعرای بهار، چاپ دوم، ...
  • مولوی ، جلال الدین محمد (۱۳۷۶)، کلیات شمس تبریزی، به‎انضمام ...
  • واعظ کاشفی سبزواری، میرزاحسین (۱۳۶۹)، بدایع الافکار فی صنایع الاشعار، ...
  • وحیدیان کامیار، تقی (۱۳۷۹)، نوای گفتار (تکیه، آهنگ، مکث) در ...
  • وحیدیان کامیار، تقی (۱۳۸۷)، بدیع از دیدگاه زیبایی شناسی، چاپ ...
  • وطواط، رشیدالدین (۱۳۶۲)، حدایق السحر فی دقایق الشعر، به تصحیح ...
  • هدایت، رضاقلی خان (۱۳۸۳)، مدارج البلاغه، تصحیح حمید حسنی با ...
  • همایی، جلال الدین (۱۳۶۸)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ ...
  • نمایش کامل مراجع