غزلخوانی و جایگاه آن در فرهنگ موسیقایی ایران

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 45

فایل این مقاله در 8 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFADRAM-21-2_008

تاریخ نمایه سازی: 17 مهر 1402

چکیده مقاله:

غزلخوانی، که در محافل رسمی بیشتر با نام «کوچهباغی» یا با نام خودساخته «بیات تهران» شناخته شده است، نوعی آواز با وزن آزاد بر روی اشعار شعرای فرهنگ شفاهی، و گاه شعرای کلاسیک است که بهویژه در تهران و شهر ری خوانده میشود. جایگاه این آواز در فرهنگ موسیقایی رسمی به طور وسیعی متاثر از جایگاه اجراکنندگان آن در جامعه است که غالبا به قشری که به نام های مختلف، مثل داش، داش مشدی، گردن کلفت، جاهل و غیره خوانده شده، تعلق دارند. این قشر فرهنگی اجتماعی، همواره نماینده ی دو خصلت متضاد بوده و با نوسان میان جوانمردی و اوباشی گری، گاه احترام و گاه انزجار افراد جامعه و تقریبا همواره، سوءظن و بی اعتمادی آنها را برانگیخته است. غزلخوانی، درواقع مانند چهارپارهخوانی با وزن آزاد در مناطق مختلف ایران، نوعی شعرخوانی ملحون است که، بهعلت پیوندش با سنت شاعری در فرهنگ ایرانی، نمادی از فرهیختگی در دل فرهنگ عامیانه یا مردمی به حساب میآید و به این ترتیب، حداقل برای گردنکلفتهای خوشنام و جوانمردی که از این هنر بهرهمندند، مایه تشخص و تمایز اجتماعی است. این نوع آواز، از یک فرم ترکیبی معین تبعیت میکند و از نظر نظام موسیقایی، وابسته به نظام موسیقی کلاسیک ایرانی است، اما از پیچیدگیهای فنی آواز کلاسیک بهره نمیبرد.

نویسندگان

ساسان فاطمی

دانشیار دانشکدهی هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی، مرتضی (۱۳۷۸)، من و زندگی: خاطرات مرتضی احمدی، ققنوس، ...
  • بدیعزاده، سیدجواد (۱۳۸۰)، گلبانگ محراب تا بانگ مضراب، بهکوشش الهه ...
  • بنایی، علیبن محمد معمار (۱۳۶۸)، رساله در موسیقی، مرکز نشر ...
  • پایور، فرامرز (۱۳۷۵)، ردیف آوازی و تصنیفهای قدیمی به روایت ...
  • راینهارد، اورسولا (۱۳۸۳)، موسیقی ترکیه: یک چشمانداز کلی، ترجمهی ناتالی ...
  • زرینکوب، عبدالحسین (۱۳۶۳)، جستجو در تصوف ایران، امیرکبیر، تهران ...
  • شهری، جعفر (۱۳۶۷)، تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، رسا، ...
  • شهری، جعفر (۱۳۷۶)، طهران قدیم، معین، تهران ...
  • شیرازی، فرصتالدوله (۱۳۷۵)، بحور الالحان: زیباترین اشعار از شعرا، فروغی، ...
  • فاطمی، ساسان (۱۳۸۱)، لوطیها و موسیقی، فصلنامهی موسیقی ماهور، تابستان، ...
  • فاطمی، ساسان (۱۳۸۴)، آواهای سرزمین ایران: سبکها و فنون آوازی ...
  • فاطمی، ساسان (۱۳۸۷)، فرم و موسیقی ایرانی، فصلنامهی موسیقی ماهور، ...
  • فاطمی، ساسان (۱۳۹۲الف)، پیدایش موسیقی مردمپسند در ایران: تاملی بر ...
  • فاطمی، ساسان (۱۳۹۲ب)، چهارپارهخوانی در ایران و برخی جنبههای فرمال ...
  • فاطمی، ساسان (۱۳۹۳)، جشن و موسیقی در فرهنگهای شهری ایرانی، ...
  • قریشی، رگولا (۱۳۹۰)، ترنم: آواخوانی شعر اردو، فصلنامهی موسیقی ماهور، ...
  • قزوینی، میرصدرالدین محمد (۱۳۸۱)، رسالهی علم موسیقی اثر میرصدرالدین محمد ...
  • محجوب، محمدجعفر (۱۳۳۷)، «سخنوری»، سخن، دوره نهم، شمارههای ۶ و ...
  • مراغی، عبدالقادر (۲۵۳۶)، مقاصد الالحان، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ...
  • منوئل، پیتر (۱۳۸۵)، مروری بر تاریخچهی غزل اردو در هند، ...
  • میثمی، سیدحسین (۱۳۸۹)، موسیقی عصر صفوی، فرهنگستان هنر، تهران ...
  • نیرسینا، هدایتالله (۱۳۳۸)، سرگذشتی از سرود و ترانه در ایران، ...
  • Cahen, Cl. (۱۹۶۵), “Futuwwa”, in Encyclopédie de l’Islam, Maisonneuve et ...
  • Reinhard, Ursula & Kurt (۱۹۶۹), Musique de Turquie, Buchet/Chastel, Paris ...
  • Manuel, Peter (۱۹۸۸), Popular Music of the Non-Western World: An ...
  • Poché, Christian et Bernard Moussali (۱۹۹۵), Turquie: Archives de la ...
  • Youssefzadeh, Ameneh (۲۰۰۲), Les bardes du Khorassan iranien: Le bakhshi ...
  • منابع صوتیاردلان، حمیدرضا (۱۳۷۵)، موسیقی خراسان (۲)، کاست ۷، روی ...
  • شهرستانی، حسن (۱۳۸۱)، ادب غزل ...
  • درپور، نورمحمد و ذوالفقار عسگریپور (۱۳۷۸)، موسیقی تربت جام، M.CD-۴۲، ...
  • Gezeller II: ۷۸ Devirli Taş Plak Kayıtları (Ottoman-Turkish Vocal Improvisations ...
  • Gezeller III: ۷۸ Devirli Taş Plak Kayıtları (Ottoman-Turkish Vocal Improvisations ...
  • نمایش کامل مراجع