بازشناسی طراحی فرهنگ محور در منسوجات عصر آل بویه (با تاکید بر سه نمونه از پارچه های تدفینی)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 124

فایل این مقاله در 11 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFAVAT-28-1_012

تاریخ نمایه سازی: 17 مهر 1402

چکیده مقاله:

آل­بویه از دیلمیان شیعه زیدی، مدعی میراث­داری ساسانیان بودند. دوره ایشان، به واسطه برخورداری از فرهنگی شیعی-ایرانی از مهمترین اعصار تمدن اسلامی­ بود. آثار هنری آنها نمایانگر بازگشتی به هویت ملی-ایرانی در عین بهره­گیری از مفاهیم اسلامی است. از شاخص­ترین مصنوعات این دوره منسوجات­اند که در تزئین آنها، نقوش برگرفته از ایران ­باستان در قالب مفاهیم دینی همراه آیات و نوشته­های اسلامی استفاده شده­ و می­توان به کاربرد خاص بعضی از نمونه­ها در مراسم تدفین اشاره کرد که تا پیش از این کمتر بدان توجه شده است. این مقاله ضمن مطالعه فرهنگ و عقاید حاکم موثر در دوره آل­بویه، با هدف تبیین زمینه­ها و عوامل موثر بر چگونگی طراحی نقوش منسوجات این عصر، به مطالعه تزئینات سه نمونه از پارچه­های تدفینی محفوظ در موزه­های کلیولند و ویکتوریا-آلبرت با استفاده از رویکرد طراحی فرهنگ­محور پرداخته و به این سوال پاسخ می­دهد که عوامل موثر بر طراحی نقوش منسوجات تدفینی آل­بویه کدام­اند. روش پژوهش مقاله تفسیری-تاریخی بوده است. اطلاعات از منابع کتابخانه­ای و سایت­های معتبر گردآوری و به ­صورت کیفی تحلیل شده­اند. نتایج حاکی از تاثیر هم­کناری اعتقادات زرتشتی، اعتقادات شیعی­ و سنت­های هنری دوران­های ساسانی و اسلامی در شکل­گیری تزئینات منسوجات و نکته مهم، توجه به کاربرد و کاربر در طراحی نوع تزئینات این منسوجات است.

نویسندگان

فاطمه زاده عباس

کارشناس ارشد تاریخ هنر جهان اسلام، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مهیار اسدی

استادیار گروه نقاشی و مجسمه سازی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

سمیرا پناهی درچه

کارشناسی ارشد تاریخ هنر جهان اسلام، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ایمان پور، محمدتقی، و همکاران. (۱۳۹۱). «بازتاب هنر و اندیشه ...
  • اژدری، علیرضا و همکاران. (۱۳۸۹). «به سوی راهکاری برای طراحی ...
  • اشپولر، برتولد. (۱۳۷۹). تاریخ مغول در ایران (سیاست حکومت و ...
  • انسانیت، لیلا، رزاقی، محمد. (۱۳۹۵). «مبلمان؛ مترجمان خاموش هویت فرهنگی ...
  • برند، باربارا. (۱۳۸۳). هنر اسلامی. ترجمه مهناز شایسته فر. تهران: ...
  • بیکر، پاتریشا. (۱۳۸۵). منسوجات اسلامی. ترجمه مهناز شایسته فر. تهران: ...
  • پوپ، آرتور. (۱۳۸۰). شاهکارهای هنر ایران. ترجمه پرویز ناتل خانلری، ...
  • پوپ، آرتور، و فیلیس آکرمن. (۱۳۸۷). سیری در هنر ایران ...
  • پورخالقی، مه دخت. (۱۳۸۱). «درخت زندگی و ارزش فرهنگی و ...
  • چیت ساز، محمدرضا. (۱۳۷۹). تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام ...
  • خزائی، محمد. (۱۳۸۶). «نقش نمادین طاووس در هنرهای تزیینی ایران». ...
  • دوبوکور، مونیک. (۱۳۷۳). رمزهای زنده جهان. ترجمه جلال ستاری، تهران: ...
  • دیماند، س، م. (۱۳۸۳). راهنمای صنایع دستی. ترجمه عبدالله فریار، ...
  • روح فر، زهره. (۱۳۸۰). نگاهی بر پارچه بافی دوران اسلامی. ...
  • شایسته فر، مهناز، و اشرف موسوی لر. (۱۳۸۲). «بررسی تطبیقی ...
  • شیخی نارانی، هانیه. (۱۳۸۹). «نشانه شناسی پرنده، طاووس». نقش مایه. ...
  • صادقپورفیروزآباد، ابوالفضل. (۱۳۹۶). «تحلیل و بازشناسی نمادگرایانه نقوش مشترک منسوجات ...
  • طاهری، سید صدرالدین. (۱۳۹۶). نشانه شناسی کهن الگوها در هنر ...
  • فرای، ریچارد ن. (۱۳۶۳). عصر زرین فرهنگ ایران. ترجمه مسعود ...
  • فتحی، لیدا، و فریناز فربود. (۱۳۸۸). «سیر تحول نقوش پرنده ...
  • فریه ر، دبیلیو. (۱۳۷۴). درباره هنرهای ایران. ترجمه پرویز مرزبان. ...
  • م. موله . (۱۳۶۵). ایران باستان. ترجمه ژاله آموزگار، تهران: ...
  • هال، جیمز. (۱۳۸۰). فرهنگ نگاره ای نمادها در هنر شرق ...
  • هیلنز، جان. (۱۳۸۲). شناخت اساطیر ایران. ترجمه ژاله آموزگار و ...
  • Godard A. (۱۹۶۵), The Art of Iran, translated from French ...
  • Mackie, Louise W. (۲۰۱۵), Symbols of Power: Luxury Textile from ...
  • Moalosi R., Popovic V., Hickling-Hudson A., (۲۰۱۰); Cultural-orientated product design, ...
  • The Cleveland Museum of Art (۱۹۷۸), Handbook of the Cleveland ...
  • نمایش کامل مراجع