مطالعه تطبیقی تصوف در دو نگاره از صوفیان اثر بهزاد و سلطان محمد

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 134

فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFAVAT-27-4_009

تاریخ نمایه سازی: 17 مهر 1402

چکیده مقاله:

هنرنگارگری ایرانی ریشه­ در اعتقادات دینی­ومذهبی دارد و بسیار تحت تاثیر عرفان قرارگرفته­است. نقش­کردن اعمال صوفیان یکی ازمشترکات نقاشی­های دوهنرمند، بهزاد(نگارگر مکتب هرات)و سلطان محمد(نگارگر مکتب صفوی) می­باشد. شباهت این دونگاره از هنرمندان در ترسیم صوفیان این گمان را تقویت می­کند که سلطان محمد نگاره سماع درویشان بهزاد را ازنظر گذرانده و با دیدگاه خود نگاره متفاوتی را ترسیم کرده­است. هدف این پژوهش مقایسه­ی تطبیقی آثار این دوهنرمند با نگاه به صوفی­گری درنگارگری ایرانی می­باشد. سوال پژوهش این است که چه تحولات تجسمی در نگاره صوفیان با فاصله اندک زمانی دیده­می­شود؟ و چه شباهت و تفاوت­هایی تجسمی بین این دونگاره وجود دارد؟ این پژوهش بنیادین بوده و به روش تطبیقی، باماهیت تاریخی و به صورت کیفی انجام شده­است. روش جمع­آوری اطلاعات بااستفاده ازمنابع کتابخانه­ای صورت­گرفته و درج تصاویر به روش اسکن وبارگیری ازنسخه­های اینترنتی می­باشد. جامعه­آماری این پژوهش دو­نگاره از صوفیان می­باشد که بهزاد در سماع درویشان و سلطان محمد در مستی لاهوتی و ناسوتی به تصویر کشیده­اندو این آثار و ویژگی­های بصری آنها مورد تطبیق قرارمی­گیرد. نتایج این پژوهش نشان می­دهد سلطان­محمد درترسیم صوفیان به نگاره­ی بهزاد وفاداربوده­ ولی با توجه به درآمیزی تصوف و سیاست درروزگار صفوی و فاصله­گرفتن صوفیان ازعالم عرفان، جنبه طنزی به اثر اضافه شده­است.

نویسندگان

الهه پنجه باشی

دانشیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

افسانه براتی فر

کارشناس ارشد نقاشی، گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • _آژند،یعقوب(۱۳۸۹).نگارگری ایران(پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران) .جلد اول.چاپ ...
  • _الله یاری،فریدون؛نورائی،مرتضی؛رسولی،علی(۱۳۸۸).طریقت و تجارت؛کارکردهای تجاری نقشبندیه در دوره تیموری، تاریخ ...
  • _باخرزی، یحیی بن احمد(۱۳۸۳).اورادالاحباب و فصوص الآداب، به کوشش ایرج ...
  • _ بلر،شیلا وبلوم، جاناتان(۱۳۸۱). هنر و معماری اسلامی.ترجمه اردشیر اشراقی. ...
  • _ پاکباز ،روئین(۱۳۷۹). نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز.چاپ دوم ...
  • _تجویدی،اکبر(۱۳۴۵).کتاب آرایی در ایران،هنر و مردم.دوره ۵،شماره ۴۹، ۵-۹ ...
  • _تشکری،علی اکبر.نقیبی،الهام(۱۳۹۳).تعامل و تقابل تصوف و تشیع در عصر صفوی،پژوهشهای ...
  • _رویمر،هانس روبرت (۱۳۸۵).ایران در راه عصر جدید،ترجمه آذر آهنچی، دانشگاه ...
  • _رویمر،هانس روبرت(۱۳۸۰).تاریخ ایران دوره ی صفوی(کمبریج)،ترجمه یعقوب آژند. جلد۵ ، ...
  • _زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۸۵).ارزش میراث صوفیه،امیرکبیر،تهران ...
  • _سجادی،محمد علی(۱۳۶۹).جامه زهد:خرقه و خرقه پوشی، علمی فرهنگی،تهران ...
  • _سیوری،راجر(۱۳۷۲).ایران عصر صفوی،ترجمه کامبیز عزیزی.چاپ۳، مرکز،تهران ...
  • _سوچک،پریسیلا(۱۳۷۷).«سلطان محمد تبریزی نقاش دربار صفوی»،در :دوازده رخ،ترجمه یعقوب آژند.چاپ ...
  • _شکاری نیری، جواد(۱۳۸۵).حرفه نقشبندی، فرقه نقشبندیه، کتاب ماه.هنر،شماره۹۳و۹۴ خرداد و ...
  • _صحابی،شهربانو.حدیدی،خلیل.قره بیگلو،سعیدالله(۱۳۹۴).بررسی سیر تاریخی رواج تصوف در دوران اولیه و ...
  • _عیسی ولی ، محمد و دیگران(۱۳۸۴). میراث تصوف، مجدالدین کیوانی ...
  • _غزالی،ابوحامدمحمد(۱۳۸۳).کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، جلد ۱ ،چ ...
  • _غیبی،مهرسا(۱۳۸۴).هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، هیرمند،تهران ...
  • _کریم زاده تبریزی،محمد علی(۱۳۶۹).احوال وآثار نقاشان قدیم ایران،جلد۲،انتشارات مستوفی،لندن ...
  • _کروبی، آرزو؛ فیاض انوش، ابوالحسن(۱۳۹۶). کارکرد پوشاک در هویت بخشی ...
  • _کن بای،شیلا(۱۳۸۱).نگارگری ایرانی،ترجمه مهناز شایسته فر،موسسه مطالعات هنر اسلامی،تهران ...
  • _کیانی،محسن(۱۳۸۰)،تاریخ خانگاه در ایران،چاپ دوم،طهوری،تهران ...
  • _گرابر،اولگ(۱۳۹۰). مروری بر نگارگری ایرانی،ترجمه مهرداد وحدتی دانشمند،تهران،فرهنگستان هنر ...
  • _گری،بازیل(۱۳۶۹).نقاشی ایران،ترجمه عربعلی شروه،عصرجدید،تهران ...
  • _گوهرین،سید صادق(۱۳۶۷).شرح اصلاحات تصوف،جلد۱و۲، زوار،تهران ...
  • _ محمد بن منور(۱۳۸۱). اسرارالتوحید ، جلد دوم ؛ مصحح ...
  • _معرک نژاد، سید رسول.(۱۳۸۶). سماع درویشان درآینه تصوف، هنر و ...
  • _نصر، سیدحسین(۱۳۸۳).هنر و معنویت اسلامی، مجموعه مقالات در زمینه حکمت ...
  • _نفیسی،سعید(۱۳۷۱).سرچشمه تصوف در ایران ،چاپ هشتم،انتشارات فروغی،تهران ...
  • _نیکوبخت، ناصر؛ قاسم زاده،سید علی(۱۳۸۷).سمبولیسم نور و رنگ در عرفان ...
  • _ Koutanaei, T. A. (۲۰۱۵). A Comparative Study on the ...
  • نمایش کامل مراجع