بررسی اسلوب خط در نسخه ای از رساله احکام نجوم

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 63

فایل این مقاله در 10 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JFAVAT-21-4_009

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402

چکیده مقاله:

خط نامتعارف و کمتر شناخته­شده­ا ی که نسخه­ ای از کتاب احکام نجوم (کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شماره ۱۷۲۲۵) بدان کتابت شده، یکی از حلقه های گمشده را در تاریخ خوشنویسی ایرانی نمایان می سازد. به نظر می­رسد با توجه به شباهت‎ها و تفاوت‎های این خط با نسخ و کوفی شرقی، خط نسخه احکام نجوم را می‎توان اسلوب ویژه ای برای کتابت نسخ خطی در برهه­ای از تاریخ در نظر گرفت. این پژوهش با هدف مطالعه این خط کمتر شناخته­شده و همچنین گمانه ­زنی درباره تاریخ احتمالی کتابت نسخه بی­ انجامه احکام نجوم، به شیوه تاریخی، تحلیلی و تطبیقی صورت می­گیرد. خط نسخه احکام نجوم، خط نسخی است که برخی از ویژگی های کوفی شرقی را با خود دارد. با در ­نظر­گرفتن مشترکات ظاهری خط این نسخه با نسخه­های کهن فارسی دیگر همچون کتاب الابنیه عن حقایق الادویه، ترجمان البلاغه، معانی کتاب الله تعالی و تفسیره المنیر و تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن، احتمال دارد نسخه مورد بررسی ما در حوالی قرون پنجم تا ششم هجری قمری به قید کتابت درآمده باشد. همچنین، شباهت اسلوب خط در نمونه­های فوق، احتمال وجود شیوه­ای مرسوم در خط نسخ در حدود قرون پنجم و ششم هجری قمری را تا حد زیادی تایید می‎کند.

نویسندگان

صداقت جباری

دانشیار گروه ارتباط تصویری و عکاسی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

معصومه مصلح امیردهی

کارشناسی ارشد رشته گرافیک از پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • افشار، ایرج (۱۳۸۷-۱۳۸۶)، پاره های نسخه شناسی، فصلنامه نامه بهارستان، دفتر ۱۳ و ...
  • بیرونی، ابوریحان (۱۳۵۲)، کتاب تحدید نهایات الاماکن لتصحیح مسافات المساکن، ...
  • جیمز، دیوید (۱۳۸۰) کارهای استادانه : قرآن نویسی تا قرن ...
  • حدادی، ابو نصر احمد بن محمد بن حمدان بن محمد ...
  • دروش، فرانسیس (۱۳۷۹)، سبک عباسی:قرآن­نویسی تا قرن چهارم هجری، مجموعه ...
  • رادویانی، محمد بن عمر (۱۳۸۰)، ترجمان البلاغه، به اهتمام و ...
  • صفری آق قلعه، علی (۱۳۹۰) نسخه شناخت (پژوهشنامه نسخه شناسی نسخ خطی فارسی)، ...
  • فضائلی، حبیب الله (۱۳۵۰)، اطلس خط، انجمن آثار ملی، اصفهان ...
  • لینگز، مارتین(۱۳۷۷)، هنر خط و تذهیب قرآنی، ترجمه مهرداد قیومی ...
  • مایل هروی، نجیب (۱۳۷۹)، تاریخ نسخه پردازی و تصحیح انتقادی نسخه های خطی، ...
  • نظری، محمود(۱۳۹۱) فهرست نسخه های خطی کتابخانه مجلس شوارای اسلامی، ج ...
  • هروی، ابومنصور موفق الدین علی(۱۳۸۸)، الابنیه عن حقایق الادویه (روضه الانس ...
  • یوسفی، غلامحسین (۱۳۵۰)، ترجمه تقویم الصحه، بنیاد فرهنگ ایران، تهران ...
  • یوسفی، غلامحسین (۱۳۸۴)، خوشنویسی (از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا)، زیر ...
  • صفری­­آق­قلعه، علی­(۱۳۹۱)، تحدید نهایات الاماکن لتصحیح­ مسافات ­المساکن، قابل دسترسی ...
  • Lings, Martin & Safadi, Yasin Hamid (۱۹۷۶), The Quran: Catalogue ...
  • McAllister, Hannah E (۱۹۴۱), An Acquisition of Leaves from Early ...
  • Safadi, Yasin Hamid (۱۹۷۸), Islamic calligraphy, Thames & Hudson, London ...
  • Schimmel, Annemarie (۱۹۹۲), Islamic Calligraphy, with the assistance of Barbara ...
  • Schroeder, Eric (۱۹۳۷), What Was the Badīʹ Script? Manuscripts in ...
  • Tabbaa, Yasser (۱۹۹۱), the Transformation of Arabic Writing: Part I, ...
  • نمایش کامل مراجع