پژوهشی در چرایی غیبت اینشوشینک در متون مذهبی باروی تخت جمشید

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 146

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JARCS-15-1_003

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402

چکیده مقاله:

در مذهب ایلام باستان خدایان مختلفی پرستیده می شد که یکی از آنان، اینشوشینک خدای بزرگ شهر شوش بود. علی رغم اهمیت اینشوشینک در تاریخ ایلام، نام وی در گل نبشته های هخامنشی باروی تخت جمشید نیامده است؛ این در حالی است که برخی دیگر از خدایان ایلامی در این متون حضور دارند؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، پرداختن به چرایی این مسئله و بیان دلایل احتمالی آن است. در این جستار، ابتدا با نگاهی به سیر پرستش اینشوشینک از طریق مطالعات اسنادی مدارک کتیبه ای و پژوهش های ایلام شناسان این نتیجه مستفاد شد که رونق پرستش اینشوشینک با جایگاه سیاسی شوش در مقاطع زمانی مختلف رابطه ای مستقیم داشته است؛ سپس در پاسخ به چرایی غیبت اینشوشینک در متون تخت جمشید، با لحاظ همه شواهد و نیز نگاهی انتقادی به پژوهش های ایلام شناسان، پنج دلیل احتمالی چون کمیت متون موجود، محدودیت گستره مکانی تحت پوشش متون بارو، رکود استقراری شوش در دوره هخامنشی، دخالت حاکمیت در مناسک دین ایلامی و تلفیق اینشوشینک با خدایان ایرانی مطرح شد. پس از ارزیابی هر یک از موارد فوق، عامل تلفیق اینشوشینک با خدایان ایرانی مطرود و این نتیجه حاصل شد که غیبت اینشوشینک در دوره هخامنشی به دلایلی چون محدودیت منابع موجود، عدم رونق شهری و مذهبی شوش و شاید عدم هواداری هخامنشیان نسبت به خدای اینشوشینک مربوط می شود که مورد اخیر یا ناشی از شورش ایلامیان دشت خوزستان در زمان داریوش و یا مغایرت اینشوشینک با برخی باورهایشان بوده است و هر یک از این عوامل می توانستند به تنهایی یا در تجمیع با یکدیگر در ایجاد چشم انداز مذهبی دوره هخامنشی دخیل بوده باشند.

کلیدواژه ها:

اینشوشینک ، تمدن ایلام ، تخت جمشید ، گل نبشته های بارو ، شوش

نویسندگان

سرور خراشادی

گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

علیرضا انتشاری نجف آبادی

گروه باستان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آمیه، پیر (۱۳۹۴). تاریخ عیلام، ترجمه شیرین بیانی، تهران، دانشگاه ...
  • _______ (۱۳۹۴ الف). شوش شش هزارساله، ترجمه علی موسوی، تهران، ...
  • استولپر، متیو ولفگانگ (۱۳۸۹). تاریخ ایلام، ترجمه شهرام جلیلیان، تهران، ...
  • اعراب، علی (۱۳۹۵). «بررسی اوضاع خلیج فارس در دوره ایلام ...
  • اسماعیل پور، ابوالقاسم و گلشن اسماعیل پور (۱۳۹۳). «نقش خدایان ...
  • ایمان پور، محمدتقی و کیومرث علیزاده (۱۳۹۳). «شورش ایلامی ها ...
  • _____________ (۱۳۹۲). «دادرسی در ایلام باستان به همراه ویرایش، ترجمه ...
  • بوشارلا، رمی (۱۳۸۹). «شوش در دوره حکومت هخامنشی»، در بین ...
  • پاتس، دنیل تی (۱۳۹۵). باستان شناسی ایلام، ترجمه زهرا باستی، ...
  • پرو، ژان (۱۳۹۲). «شوش در دوره هخامنشی»، در شوش و ...
  • جهانگیرفر، میلاد و فرزانه گشتاسب (۱۳۹۴). «پرستشگاه های عیلامی بر ...
  • دارا، مریم (۱۳۹۴). «اهمیت قضاوت در جهان پس از مرگ ...
  • داندامایف، محمد. ا (۱۳۹۱). ایرانیان در بابل هخامنشی، ترجمه محمود ...
  • دومیروشیجی، پییر (۱۳۹۲). «لایه نگاری ایلامی جدید در شوش»، در ...
  • دهناد، ندا؛ دهناد، نازنین و سیدجواد ظفرمند (۱۳۹۴). «بررسی تطبیقی ...
  • رزمجو، شاهرخ (۱۳۸۹). استوانه کوروش بزرگ، تهران، فرزان ...
  • سبزی، موسی؛ حاتمی کنکبود، حبیب و ابراهیم رایگانی (۱۳۹۶). «بررسی ...
  • سکوندا، ن؛ و (۱۳۹۹). «تغییرات پیش آمده در لباس های ...
  • شارپ، رالف نورمن (۱۳۴۶). فرمان های شاهنشاهان هخامنشی، بی جا، ...
  • صراف، محمدرحیم (۱۳۹۱). مذهب قوم ایلام، تهران، سمت ...
  • ____________ (۱۳۹۵). نقوش برجسته ایلامی، تهران، سمت ...
  • طاهری، صدرالدین (۱۳۹۴)، «باژگونی مفهوم یک نماد (بررسی کهن الگوی ...
  • عابدی، فرزاد (۱۴۰۰). «بررسی ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی فرمان ...
  • عبدی، کامیار (۱۳۹۹). «اردشیر اول بر تخت خشایارشا: چگونه یک ...
  • علیاری بابلقانی، سلمان (۱۳۹۴). تحریر ایلامی کتیبه داریوش بزرگ در ...
  • علیزاده، کیومرث و محمدتقی ایمان پور (۱۳۹۰). «پارسی ها و ...
  • شوش در دوران هخامنشی: بررسی جایگاه و اهمیت شوش در دوره هخامنشی در مقایسه با تخت جمشید [مقاله ژورنالی]
  • کائید، زهرا و محمدتقی ایمان پور (۱۳۹۳). وضعیت سیاسی ایلام ...
  • کخ، هاید ماری (بی تا). از زبان داریوش، ترجمه پرویز ...
  • ________ (۱۳۸۲). «خداشناسی و پرستش در عیلام و ایران هخامنشی»، ...
  • مصباح، بیتا (۱۳۹۶). بن مایه های کهن اسطوره ضحاک در ...
  • مهرآفرین، رضا (۱۳۸۰). نقوش اساطیری مهرهای استوانه­ای ایلام، مجله علوم ...
  • واترز، متیو (۱۳۹۱). پژوهشی در تاریخ ایلام نو، ترجمه نادر ...
  • ویسهوفر، یوزف (۱۳۹۳). ایران باستان (از ۵۵۰ پیش از میلاد ...
  • هنکلمن، ووتر (۱۳۹۲). خدایان دیگری که هستند، از مجموعه تاریخ ...
  • هینتس، والتر (۱۳۸۹). شهریاری ایلام، ترجمه پرویز رجبی، تهران، نشر ...
  • یغمایی، احسان (۱۳۹۳). شوش کاوش های باستان شناسی در شهر ...
  • Abdi, K. ۲۰۱۹. " Ardashir I on the throne of ...
  • Abedi, F. ۲۰۲۱. "Study of the political, social and cultural ...
  • Aliyari Babolghani, S. ۲۰۱۵. The Elamite Version of Darius the ...
  • Alizadeh, K., Imanpour, M. (۲۰۱۲). 'Persians and Elamites: A Study ...
  • Alizadeh, Q., Nasrolhzadeh, C., Imanpour, M. ۲۰۱۵. 'The Position of ...
  • Amiet, P. ۲۰۱۴. History of Elam, translated by Dr. Shirin ...
  • _______. ۲۰۱۴a. Musee du louver suse ۶۰۰۰ and d'histoire, translated ...
  • A’rab, A. ۲۰۱۵. "Investigation of the Persian Gulf’s situation in ...
  • Badamchi, H. ۲۰۱۲. 'Lease of Agricultural Land: Three Old Elamite ...
  • ________. ۲۰۱۴. 'Judicial Procedure in Ancient Elam: Two Old Elamite ...
  • Basello, G.P. ۲۰۱۷, "Of Gods and Men in the Persepolis ...
  • Boucharlla, R. ۲۰۱۰. "Susa during the Achaemenid period", in John ...
  • Cameron, G.G. ۱۹۴۸. Persepolis Treasury Tablets, Chicago: The University of ...
  • Cameron, G.G. ۲۰۱۶. History of Early Iran, translated by Hassan ...
  • Carter, E; Heim, S; Benoit, A; Aruz, J; Tallon, F; ...
  • Dandamayev, Mohammad A. (۲۰۱۱). Iranians in Achaemenid Babylonia, translated by ...
  • Dara, M. ۲۰۱۶. 'The Importance of Judgement in afterlife According ...
  • Dehnad, N., Dehnad, N., Zafarmand, S. J. ۲۰۱۵. 'A comparative ...
  • De Miroschedji, P. ۲۰۱۳. "Stratigraphy of New Elamite in Susa ...
  • Esmailpourr, A., Esmailpourr, G. ۲۰۱۴. ‘The Role of Elamite Gods ...
  • Frye, R.N. ۱۹۸۴. "Religion in Fars under the Achaemenids". Acta ...
  • Hallock, R. ۱۹۶۹, Persepolis Fortification Tablets, Chicago: The University of ...
  • Henkelman, W. ۲۰۱۲. The other gods who are, in Helen ...
  • Herzfeld, E. ۱۹۶۸, The Persian Empire. Studies in Geography and ...
  • Hinz, W. ۲۰۱۰. The lost world of Elam, translated by ...
  • Hinz, W., Koch H. ۱۹۸۷. Elamisches Worterbuch, TEIL ۱, ۲. ...
  • Jahangirfar, M. ۲۰۱۸, "The Elamite Triads, Reflections on the possible ...
  • Jahangirfar, M., Goshtasb, F. ۲۰۱۵. 'Elamite Temples Based on Shilhak-Inshushinak’s ...
  • Jalilvand Sadafi, Sh. ۲۰۱۴. Die Altbabylonischen Kaufurkunden aus Susa, Ph. ...
  • Kayyed, Z., Imanpour, M. (۲۰۱۵). 'Political Situation of Elam after ...
  • Koch, H. Es kündet Dareios der König, translated by Parviz ...
  • Koch, H.M. ۲۰۰۳. "Theology and worshiping in Elam and Achaemenid ...
  • Konig, F. W. ۱۹۶۵, Die Elamischen Königsinschriften (Archiv für Orientforschung), ...
  • Majidzadeh, Y. ۲۰۰۷. The History and Civilization of Elam, Tehran: ...
  • Matthews, R. Fazeli Nashli, H. ۲۰۲۲. The Archaeology of Iran ...
  • Mehrafarin, R. ۲۰۰۱. ‘Mythological motifs of cylinder seals of Elam’, ...
  • Mofidi-Nasrabadi, B. ۲۰۲۱. Chaghazanbil urban context and architectural aspects in ...
  • Perrot, J. ۲۰۱۳. "Susa in the Achaemenid Period", in Jean ...
  • Potts, D.T. ۲۰۱۴. "Elamite monumentality and architectural scale: Lessons from ...
  • ________. ۲۰۱۶. The Archeology of Elam, translated by Zahra Basti, ...
  • Razmjou, S. ۲۰۱۰. Cylinder of Cyrus the Great, Tehran: Farzan. ...
  • Sabzi, M.; Hatami Konakbod H.; Raigani E. ۲۰۱۷. "Investigation of ...
  • Sahala, A. Unpublished. Sumerian phonology – Current state of its ...
  • Sancisi-Weerdenburg, H. ۱۹۸۹. "The Personality of Xerxes, King of Kings", ...
  • Saraf, M.R. (۲۰۱۲). The religious of Elam, Tehran: SAMT. [in ...
  • Saraf, M.R. (۲۰۱۶). Elamite stone reliefs, Tehran: SAMT. [in Persian] ...
  • Scheil, V. ۱۹۰۲. Textes élamites- sémitiques. Mémoires IV. Paris: Ernest ...
  • ________ ۱۹۰۷. Mémoires publiés sous la direction de m. j. ...
  • ________ ۱۹۱۱. Mémoires publiés sous la direction de m. j. ...
  • Sekunda, N.W. ۲۰۱۹. "Changes in the Clothing of Achaemenid Kings", ...
  • Sharp, R.N. ۱۹۶۷. Decrees of the Achaemenid emperors, the central ...
  • Steinkeller, P. ۱۹۹۳. "Settlement patterns and material culture of the ...
  • Stolper, M. W. ۱۹۸۴, Texts from Tall-i Malyan Elamite Adminstrative ...
  • ___________. ۱۹۸۸. "Malamir". Reallexikon der Assyriologie ۷: ۲۷۹–۲۸۰ ...
  • ___________. ۲۰۰۹. History of Elam, translated by Shahram Jalilian, Tehran: ...
  • Taheri, S. ۲۰۱۵. 'The Inversion of a Symbol Concept', Honar-Ha-Ye-Ziba: Honar-Ha-Ye-Tajassomi, ...
  • Tavernier, J. ۲۰۰۴. "Some Thoughts on Neo-Elamite Chronology". ARTA ۲۰۰۴.۰۰۳, ...
  • __________. ۲۰۰۷. Iranica in the Achaemenid Period (ca. ۵۵۰–۳۳۰ B.C.). ...
  • __________. ۲۰۱۸. "The Elamite language", in Javier Álvarez-Mon, Gian Pietro ...
  • __________. ۲۰۱۸a. "Elamites and Iranians", in Javier Álvarez-Mon, Gian Pietro ...
  • Vallat, F. ۱۹۹۶. "Nouvelle analyse des inscriptions néo-élamites". In: H. ...
  • __________. ۱۹۹۸. "ELAM vi. Elamite religion", Encyclopædia Iranica, Vol. VIII, ...
  • Wasserman, N. (۲۰۱۹). "The Susa Funerary Texts A New Edition ...
  • Waters, M. ۲۰۱۱. A Survey of Neo Elamite History, translated ...
  • Wiesehofer, J. ۲۰۱۳. Ancient Persia: from ۵۵۰ to ۶۵۰ B.C, ...
  • Yaghmai, E. ۲۰۱۴. Archaeological Excavations in ۱۵th City, Tehran: Sherkat-e ...
  • Zadok, R. ۱۹۸۴, The Elamite Onomasticon, Supplemento agli Annali dell’Istituto ...
  • ________. ۲۰۱۸, "The Peoples of Elam", in Javier Álvarez-Mon, Gian ...
  • ________.۲۰۱۸a, "Elam and Babylonia", in Javier Álvarez-Mon, Gian Pietro Basello ...
  • نمایش کامل مراجع