ارجاع متقابل و مطابقه: دو سازوکار متفاوت در فارسی

در خصوص ارجاع متقابل در زبان فارسی، آراء مختلفی وجود دارد. برخی آن را مطابقه مفعولی در نظر گرفته اند (راسخ مهند ۱۳۸۴) و برخی از آن با عنوان نمایه سازی مفعول نام برده اند (بهرامی و رضایی۱۳۹۲). حتی در مطالعات صورت گرفته در سطح جهانی نیز مرز مشخصی میان مطابقه و ارجاع متقابل تعریف نشده است؛ برای مثال سیویرسکا (۱۹۹۹) هر دو را مطابقه و هسپلمث (۲۰۱۵) هر دو را نمایه سازی موضوع می نامد. طبق نظر مطرح در سیویرسکا (۱۹۹۹) در زبان های دارای مطابقه فاعلی و مفعولی، حتی نشانگرهای مطابقه فاعلی نیز مسیر دستوری شدگی خود را به طور کامل طی نمی کنند و واژه بست باقی می مانند. در این جا تلاش می شود تا با بررسی داده های فارسی نشان دهیم اولا شناسه های فارسی وندند در نتیجه زبان فارسی دارای مطابقه فاعلی دستوری است و پی بست های ضمیری به کار ارجاع متقابل می آیند و ثانیا ارجاع متقابل و مطابقه، دو سازوکار متفاوت در فارسی هستند؛ ارجاع متقابل، برخلاف مطابقه، اختیاری است و با انگیزه های گفتمانی صورت می گیرد و از اصول و محدودیت های نحوی ناظر بر مطابقه پیروی نمی کند. در مقابل، مطابقه رابطه ای است نحوی و تابع شرط نفوذناپذیری فاز (چامسکی، ۲۰۰۱). تامین نشدن این محدودیت، موجب برهم خوردن رابطه مطابقه و بدساختی جمله می شود.