بررسی حقیقت مانندی در نمایشنامه های عاشورایی معاصر (مورد پژوهی "الحر الریاحی"، "الحسین ثائرا" و "الحسین")

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 64

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JALL-14-4_003

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402

چکیده مقاله:

حقیقت مانندی از عناصر مهم داستان و نمایشنامه است و به میزان انطباق اثر با واقعیت بیرون و حوادث آن بستگی دارد. این تطابق نه به صورت کامل و شرح دقیق واقعیت است؛ چراکه این امر، اثر ادبی را از ادبیت دور و آن را متنی تاریخی می­سازد. انعکاس واقعیت و بازیابی آن در اثر به نحوی که برای مخاطب باور پذیر باشد. واقعیت برون متنی، ساختاری است که هر نویسنده با توجه به رویکرد و سبک ادبی خود، آن را در اثرش به­کار می­گیرد. ادبیات نمایشی عاشورایی، به دنبال احیای ادبی واقعه­ی کربلا در قالب نمایشنامه است و مشخص کردن مرز بین واقعیت و ادبیت و خیال در این آثار مورد توجه پژوهش حاضر بوده است. این ژانر ادبی اگرچه در مقایسه با سایر انواع ادبی به خصوص شعر عاشورایی کمتر متداول بوده است، اما نمایشنامه های عربی متعددی می­توان یافت که هر یک از زاویه ای خاص به وقایع کربلا پرداخته اند؛ ازجمله سه نمایشنامه­ی شاخص "الحر الریاحی" اثر شاعر و نویسنده عراقی "عبدالرزاق عبدالواحد"، نمایشنامه­ی "الحسین ثائرا" اثر نویسنده مصری "عبدالرحمان شرقاوی" و نمایشنامه­ی "الحسین" اثر نویسنده سوری "ولید فاضل" که با توجه به محتوای مشترک، زمینه بهره­مندی از ساختار مشترک را نیز دارا هستند. پژوهش حاضر تلاش دارد با روش تحلیلی–توصیفی به بررسی انطباق سه اثر هنری با واقعیت تاریخ کربلا بپردازد. بر اساس بخشی از یافته­های پژوهش نویسندگان از ابزارهای مختلفی چون شخصیت های واقعی و تاریخی، روایت حوادث تاریخی، استفاده از پیرنگ منطقی و طبیعی برای تقویت حقیقت مانندی آثار خود بهره برده­اند، اما اثر عبدالواحد با بیشترین دخل و تصرف به جنبه­های ادبی و هنری اثر خود افزوده و از روایت عاشورا برای انتقال دلالت­های معنایی خاص خود استفاده کرده است. اثر شرقاوی نیز بیش از دو اثر دیگر به روایت تاریخ کربلا نزدیک تر می­شود. جنبه رئالیسم دینی با نقل حوادث خارق العاده در نمایشنامه­ی "الحسین" قابل ملاحظه است.

نویسندگان

نرگس انصاری

دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

صفورا فصیحی

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اگری، لاجوس. (۱۳۶۴). فن نمایشنامه­نویسی، ترجمه مهدی فروغ. چاپ دوم. ...
  • براهنی، رضا.(۱۳۶۲). قصه نویسی. چاپ دوم. تهران: نشر نو ...
  • بنعزوز، محمد بن عبد العظیم. (۲۰۰۶ ).معجم مصطلحات الادب الاسلامی، ...
  • بی­نیاز، فتح االله.(۱۳۹۲). درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی. تهران: افراز ...
  • داوود، مناضل. (۲۰۰۶). مسرح التعزیه فی العراق. دمشق: دار المدی ...
  • دستغیب، عبدالعلی. (۱۳۷۶). به سوی داستان نویسی بومی. تهران: حوزه ...
  • الدسوقی، عمر. (د تا). المسرحیه؛ نشاتها وتاریخها واصولها. القاهره: دار ...
  • سید حسینی، رضا.(۱۳۷۶). مکتب های ادبی، تهران: نگاه ...
  • الشرقاوی، عبدالرحمن. (بی تا). الحسین ثائرا، القاهره: موسسه روز الیوت ...
  • فاضل، ولید.( ۱۹۹۸). الحسین مسرحیه تراجیدیه فی ثلاثه فصول، بیروت ...
  • عبدالواحد، عبدالرزاق. (۲۰۰۰ ).الاعمال الشعریه، بغداد: دار الشوون الثقافیه العامه ...
  • القط، عبدالقادر. (لا تا). من فنون الادب، المسرحیه، بیروت: دار ...
  • کافی، غلامرضا. (۱۳۸۶). شرح منظومه ظهر (نقد و تحلیل شعر ...
  • کنی، ویلیام پاتریک.(۱۳۸۰). چگونه ادبیات داستانی را تحلیل کنیم. ترجمه ...
  • المحامی، محمد عبد الرحیم عنبر. (۱۹۶۶). المسرحیه بین النظریه والتطبیق. ...
  • مکی، ابراهیم. (۱۳۸۳). شناخت عوامل نمایش: نگاهی اجمالی به فرایند ...
  • میرصادقی، جمال.(۱۳۹۴). ادبیات داستانی. چاپ هفتم. تهران: سخن ...
  • انصاری، نرگس.(۱۳۹۷).«زیبایی­شناسی خلاقیت هنری در نمایشنامه منظوم الحرالریاحی». نقد ادب ...
  • تقوی، علیرضا.(۱۳۹۶). «شناخت عنصر حقیقت­مانندی در داستان ویس و رامین ...
  • خزاعی فر، علی. (۱۳۸۴). «رئالیسم جادویی در تذکره الاولیا». دوره ...
  • خیراندیش، سیدمهدی؛رجایی، حمیدرضا. (۱۳۹۸). «حقیقت­مانندی در رمان فلسفی-فانتزی راز رنگین ...
  • خلیلی، مریم؛ خانی، احسان. (۱۳۹۲). «حقیقت­مانندی در داستان رئالیستی این ...
  • رودگر، محمد. (۱۳۹۵).«شگردهای باورپذیری در داستانهای مارکز»، فصلنامه تخصصی مطالعات ...
  • عباسی، حسین؛احمدیان، حمید؛ ابن الرسول، سید محمدرضا. (۲۰۱۶). «استدعاء شخصیه ...
  • غسان، غنیم. (۲۰۱۷). «المسرح الشعری و الشاعر العربی عبدالرزاق عبدالواحد». ...
  • فسنقری، حجت اله، بهروز سالمی. (۱۳۹۷). «جلوه های پایداری در ...
  • ساختارشناسی نمایشنامه عاشورایی بر مبنای نظریه فریتاگ (مورد پژوهی نمایشنامه منظوم الحر الریاحی) [مقاله ژورنالی]
  • محمدی فشارکی، محسن؛ خدادادی، فضل الله. (۱۳۹۱). «از تاریخ تا ...
  • موسی، فاطمه(۱۳۴۶)، «عبدالرحمن الشرقاوی قصاصا» الکاتب، العدد۹۳،صص۸۷-۹۶ ...
  • میرزایی­نیا، حسین؛ عرب یوسف آبادی، عبدالباسط.(۱۳۹۱). «کارکرد سنت در نمایشنامه ...
  • سوزنی، جمیل؛ میرزایی، فرامرز؛ سلیمی، علی. (۱۳۸۹). «تحلیل العناصر المسرحیه ...
  • نمایش کامل مراجع