بررسی هم معنایی چهار جفت از اسماء حسنای خداوند دربافت آیات قرآن، با رویکرد تحلیل مولفه ای

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 63

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TSHQ-7-12_004

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402

چکیده مقاله:

در مکتوبات اهل لغت در مواردی از چند واژه یک معنا اراده شده که به آن ترادف گویند. بررسی معانی واژگان مترادف قرآن کریم، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است؛ لذا بحث ترادف از پربسامدترین ارتباطات معنایی قرآن کریم است و اهمیت ویژه ای در دانش معناشناسی دارد. مطالعه ی ترادف می تواند پرده از برخی زوایای حکمت گزینش واژگان مترادف برگیرد. این مهم در مدل تحلیل مولفه ای اهمیت ویژ ه ای دارد؛ و گستره مفهومی یک واژه را منوط به اجزایی محدودتر به نام مولفه های معنایی می کند. که با تجزیه و تحلیل آن همانندی و تغایر بین واژه های مرتبط محرز و آشکار می‎شود. و نقش بی بدیلی درتبیین هم‎ معنایی دارد. این مقاله با کاربست این فرضیه کاربردی معناشناختی، به بررسی ویژگیهای چهار جفت از اسماء حسنای خداوند پرداخته است؛ و اشتراکات و افتراقات هر یک از چهار جفت منتخب را باز می نماید. و شرایط خاص و تمایز محیط زبانی آنها را تبیین و تشریح می کند. بررسی ها حاکی است: از بین اسماء مترادف، یکی می تواند در بافت و محیط زبانی مشخص معنای متناسب با آن بافت را افاده کند. و مشعر به مولفه هایی خاص باشد. لذا از یک طرف امکان جابجایی آن اسم با دیگر اسمهای مترادفاتش نیست. و از طرف دیگر همه مولفه های یک اسم در یک آیه مراد خداوند است. زیرا ناسازگار با بلاغت قرآن است؛ و باعث انحراف معنایی از مراد متکلم می شود.

نویسندگان

محمدجواد توکلی خانیکی

استادیار دانشگاه علوم و معاذف قرآن کریم دانشکده علوم قرآنی مشهد.مشهد ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتابنامهقرآن کریمابن اثیر، مبارک بن محمد (۱۳۶۷ش): «النهایه فی غریب ...
  • ابن درید، محمد بن حسن (۱۹۸۷م): «جمهره اللغه»، بیروت: دارالعلم ...
  • ابن سیده، علی بن اسماعیل (۱۴۲۱ق): «المحکم و المحیط الاعظم»، ...
  • ابن عباد، صاحب اسماعیل (۱۴۱۴ق): «المحیط فی اللغه»، تحقیق و ...
  • ابن عطیه، عبدالحق بن غالب (۱۴۲۲ق): «المحرر الوجیز فی تفسیر ...
  • ابن فارس، احمد بن فارس (۱۴۰۴ق): «مقاییس اللغه»، قم: مکتب ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم(۱۴۱۰ق): «لسان العرب»، بیروت: دارصادر ...
  • احمد مختار، عبدالحمیدعمر (۱۴۲۹): «معجم اللغه العربیه المعاصره»، قاهره: عالم ...
  • افراشی، آزیتا (۱۳۸۱ش): «اندیشه هایی در معنی شناسی»، تهران: فرهنگ ...
  • امینی، ادریس، امین مقدسی، ابوالحسن (پاییز و زمستان ۱۳۹۲): «مطالعه ...
  • آلوسی، محمود بن عبدالله (۱۴۱۵ق): «روح المعانی»، تحقیق علی عبدالباری ...
  • بیضاوی، عبدالله بن عمر (۱۴۱۸ق): «انوار التنزیل و اسرار التاویل»، ...
  • بیومی مهران، محمد (۱۳۸۳ش): «بررسی تاریخی قصص قرآن»، ترجمه سیدمحمد ...
  • تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (۱۴۱۰ق): «غررالحکم و دررالکلم»، قم: ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۰ش): «تفسیر تسنیم»، ج۱۷و۲۴، قم: انتشارات اسراء، ...
  • حرانی، حسن بن علی (۱۴۰۴ق): «تحف العقول»، تصحیح علی اکبر ...
  • حسن، عباس (۲۰۰۷ق): «النحوالوافی»، مصر: دارالمعارف، چاپ سوم ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (بی تا): «مفردات الفاظ القرآن»، ...
  • زبیدی، محمد بن محمد (۱۴۱۴ق): «تاج العروس»، تحقیق و تصحیح ...
  • زمخشری، جارالله (۱۴۰۷ق): «الکشاف»، بیروت: دارالکتب العربی، چاپ سوم ...
  • صدیقی هندی، محمد طاهر بن علی (۱۳۸۷): «نمجمع بحار الانوار ...
  • صفوی، کوروش (۱۳۹۷ش): «درآمدی بر معناشناسی»، تهران: سوره مهر، چاپ ...
  • (۱۳۹۱ش): «نوشته های پراکنده؛ دفتر اول»: تهران: نشر علمی ...
  • صینی، محمود اسماعیل، مصطفی عبدالعزیز، ناصف، و احمد سلیمان، مصطفی ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۷۴ش): «تفسیر المیزان»، ترجمه محمدباقر موسوی، قم: دفتر ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲ش): «مجمع البیان»، تصحیح یزدی طباطبایی ...
  • طوسی، محمد بن حسن (۱۳۷۶ق): «التبیان»، تصحیح احمدحبیب عاملی، بیروت: ...
  • فخررازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰ق): «مفاتیح الغیب»، بیروت: دار احیاء ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۰۹ق): «العین»، قم: هجرت، چاپ دوم ...
  • فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (۱۴۳۳ق): «القاموس المحیط»، بیروت: شرکه الاعلمی ...
  • فیومی، احمد بن محمد بن علی، حموی، ابوالعباس (بی تا): ...
  • قرشی، سید علی اکبر (۱۳۷۱ش): «قاموس قرآن»، تهران: دار الکتب ...
  • قطب، سید (۱۴۲۵ق): «فی ظلال القرآن»، بیروت: دارالشروق، چاپ پانزدهم ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۲۹ق): «الکافی»، قم: دارالحدیث ...
  • گیررتس، دیرک (۱۳۹۳ش): «نظریه های معنی شناسی واژگانی»، ترجمه کورش ...
  • لاینز، جان (۱۳۹۱ش): «درآمدی بر معنی شناسی زبان»، ترجمه کورش ...
  • مصطفوی، حسن (۱۳۶۸ش): «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»، تهران: وزارت ...
  • ناظمیان، هومن (بهار و تابستان ۱۳۹۳): «آشنایی­زدایی و برجسته­سازی در ...
  • نمایش کامل مراجع