تاثیر تبیین علیت بر مبنای وجود رابط در حکمت متعالیه بر مسلک اخلاقی علامه طباطبایی

به نظر می رسد از نقاط ضعف فلسفه اسلامی در طول تاریخ فلسفه این نیست که انتزاعی و ذهنی محض باشد؛ بلکه اشکال عمده این است که غالبا به صورت ذهنی صرف باقی مانده و امتداد عملی نیافته است. البته در این میان، فلاسفه ای چون علامه طباطبایی(ره) به برخی مباحث فلسفی امتداد عملی بخشیده اند. از جمله این تلاش ها، تبیین خاصی از علیت است که در حکمت متعالیه وجود دارد؛ به این گونه که ملاصدرا از مساله وجود رابط به طور بدیعی در بحث علیت بهره برده است. شاگردان مکتب متعالیه (مانند علامه طباطبایی) نیز به این مساله توجه شایسته ای داشته اند. علامه طباطبایی(ره) در مسلک اخلاقی خود که درواقع خود برگرفته از مسلک اخلاقی ویژه قرآن (روش احراقیه) است، این تبیین ویژه از علیت را به کار گرفته که در بحث های تفسیری وی نیز متبلور است. طبق این تبیین، معلول در حکم وجود رابط و عین الربط به علت است. لذا توجه و درک این نگاه توحیدی سبب رفع رذایل اخلاقی می­شود؛ زیرا ریشه رذایل در انسان، همان نفس اماره و منیت اوست. درحالی که نگاه یادشده، جایی برای منیت انسان باقی نمی گذارد.