ملاک تقدم و تاخر در علیت تحلیلی و راه های کشف آن
محل انتشار: فصلنامه حکمت اسلامی، دوره: 9، شماره: 33
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 166
فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_FHI-9-33_007
تاریخ نمایه سازی: 19 مهر 1402
چکیده مقاله:
علیت یکی از اساسی ترین مباحث فلسفی است که از ابتدای آغاز تفکر فلسفی در میان فلاسفه رایج بوده است. در این میان معنایی که از علیت در نگاه اول متبادر می شود، علیت خارجی است. در علیت خارجی، علت وجودی جدا از معلول دارد. اما در نوعی دیگر از علیت که علیت تحلیلی نام دارد، علت و معلول یک مصداق داشته و رابطه علیت میان حیثیت های مختلف یک موجود برقرار است. یکی از سوالات اساسی که در این نوع علیت قابل طرح است، این پرسش است که به چه ملاکی می توان یک حیثیت را علت و دیگری را معلول دانست و اساسا این تقدم و تاخر علی چگونه کشف می شود؟ اگر این سوال به نحو صحیح پاسخ داده نشود، می تواند اشتباه در مصادیق علت و معلول را در پی داشته باشد. در راستای همین مهم، این نوشتار به روش تحلیلی، ملاک علیت را در علیت تحلیلی بررسی می کند و دو راه تلازم و شمول معنایی را به عنوان راه های کشف این ملاک تبیین می کند. در ادامه با بررسی چند نمونه، بر عملی بودن این راه کارها تاکید می کند و در آخر با طرح یک راه نادرست، منشا خطای نوشته های قبلی را در تعیین مصداق علت و معلول روشن می سازد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
رضا پوراسمعیل
A PhD. student of Islamic philosophy in Baqir al-Ulum University.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :