بازتاب زندان در دیوان شمس

این جستار، با موضوع زندان و بازتاب آن در دیوان شمس مولوی در چند قسمت نگاشته شده است. ابتدا سعی شده تا به معنای لغوی زندان وجه تسمیه آن «مترادفات زندان در قرآن» ترکیبات ساخته شده با آن، نحوه نگهداری زندانیان و معرفی برخی زندان های معروف به کار رفته در شعر شاعران فارسی زبان پرداخته شود. سپس به بیان و نمود زندان و مشروعیت آن در قرآن کریم، زندان در آغاز اسلام، زمان پیامبر و خلفا و نیز در ایران قبل از اسلام پرداخته و در نهایت هم انواع زندان ها از نظر مولوی در دیوان شمس معرفی شده و تصویرسازی و نمود آن در اشعارش نشان داده شده است. نتایج نشان می دهد واژه زندان و کاربردهای مختلف آن توانسته است تصویرسازی های زیبا و شگفت انگیزی را در سخن و شعر شاعر خلق نماید. بر اساس دیدگاه مولانا، می توان گفت هر چیزی که انسان را وابسته و گرفتار خود سازد، «زندان» محسوب می شود از جمله زندان تن، زندان نفس، زندان دنیا و. . . .