بررسی عوامل مرتبط با هیرسوتیسم

زمینه و هدف: هیرسوتیسم افزایش موهای انتهایی و وابسته به آندروژن در زنان می باشد که می تواند به دلایل ایدیوپاتیک، مشکلات تخمدانی، غدد فوق کلیه، غده هیپوفیز و مصرف داروها رخ دهد. این مطالعه با هدف تعیین شیوع هیرسوتیسم و رابطه آن با عواملی همچون شاخص توده بدن (Body Mass Index: BMI)، الگوی قاعدگی، آکنه، سابقه PCOS، رنگ پوست و مو و سابقه خانوادگی در دختران دبیرستان و دانشگاهی شهر بیرجند طراحی گردید. روش بررسی: در این مطالعه مورد-شاهدی، پس از تعیین شیوع هیرسوتیسم در دانش آموزان دبیرستانهای دخترانه و دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، ۷۵۰ نفر (مورد) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در مرحله دوم بیماران هیرسوت با افراد غیر بیمار همان مقطع (شاهد) که به صورت تصادفی انتخاب شدند، به منظور تعیین عوامل مرتبط با هیرسوتیسم مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری t و رگرسیون لجستیک در سطح ۰۵/۰=? مورد تحلیل آماری قرار گرفتند.یافته ها: از بین ۷۵۰ دانش آموز دختر دبیرستانی و دانشگاهی مورد مطالعه ۱۲۶ نفر ( ۸/۱۶%) هیرسوتیسم داشتند. بین میانگین BMI در گروه مورد (۷/۲۰) و شاهد (۶/۱۹) اختلاف معنی داری وجود داشت. شانس بروز هیرسوتیسم در افراد چاق و دارای اضافه وزن ۹/۱۱ برابر افراد طبیعی (۰۱۹/۰=P)، در افراد با آکنه فعال ۹۸/۲ برابر بدون آکنه (۰۰۴/۰=P)، در افراد با رنگ موی مشکی ۹۶/۳ برابر افراد با رنگ موی قهوه ای (۰۰۱/۰>P)، در افراد با رنگ پوست سبزه ۹/۵ (۰۲/۰=P) و در افراد با رنگ پوست سبزه تند ۹/۲۰ برابر (۰۰۱/۰>P) افراد با رنگ پوست سفید و در افراد با سابقه فامیلی مثبت از هیرسوتیسم ۱۳/۵۰ برابر افراد بدون سابقه خانوادگی هیرسوتیسم برآورد گردید (۰۰۱/۰>P)؛ ولی ارتباط معنی داری بین الگوی قاعدگی و سابقه سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) با هیرسوتیسم مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که هیرسوتیسم با BMI، رنگ پوست، رنگ مو و سابقه خانوادگی ارتباط معنی داری دارد؛ به همین دلیل استفاده از رژیم های کم کالری و کاهش وزن در درمان بیمارانی که به علت هیرسوتیسم و یا اختلال قاعدگی همراه با چاقی مراجعه می کنند، به عنوان اولین روش درمانی توصیه می شود.