بررسی مرکزیت ژئوپلیتیکی ایران در منطقه خاورمیانه: مطالعه تطبیقی دوره های پهلوی و جمهوری اسلامی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 78

فایل این مقاله در 23 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MAGIG-20-75_005

تاریخ نمایه سازی: 1 آبان 1402

چکیده مقاله:

هر کشوری در منطقه جغرافیایی خود در پی کسب قدرت و برتری برای دستیابی به اقتدار و تاثیرگذاری بر روندها و اتفاقات آن منطقه است. به عبارت دیگر کشورها که بازیگران عرصه قدرت و سیاست هستند در اندیشه کسب مرکزیت و ثقل مرکزی برای تحت تاثیر قرار دادن سایر بازیگران بوده و هرچه قدر مرکزیت یک بازیگر بیشتر، موجب کسب رتبه بالاتر، داشتن ارتباطات بیشتر و به دست آوردن موقعیت مطلوبتر آن میشود. تئوری مرکزیت شبکه ای می تواند به خوبی نقش کشورها را در درون شبکه ها و زیر شبکه های متعدد ژئوپلیتیکی توضیح دهد که در این تحقیق در چارچوب نظری از آن استفاده شده است. یافته های این پژوهش که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و برپایه یافته های کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است؛ نشان می دهد منطقه خاورمیانه به عنوان یک شبکه ژئوپلیتیکی دارای زیر شبکه های متعددی است و میتوان از ۱۱ زیر شبکه ژئوپلیتیکی در آن نام برد که از مهمترین آنها می توان به زیر شبکه اسلام، انرژی، دموکراسی و زیر شبکه مقاومت اشاره کرد. ایران در بین کشورهای خاورمیانه مرکزیت بالایی در زیر شبکه های ژئوپلیتیکی این منطقه دارد. اما، این مرکزیت در همه زیر شبکها و در همه دورهای زمانی یکسان نبوده است نتایج نشان می دهد در دوران پهلوی مرکزیت ایران در زیر شبکه های غرب، امنیت و اقتصاد بوده و این مرکزیت در دوره جمهوری اسلامی بیشتر در زیرشبکه های ایدئولوژیکی مانند: تشیع و محور مقاومت می باشد.

نویسندگان

امیر غلامی رضوانی

کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، ایران.

رسول افضلی

دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی، سیدعباس و سادات موسوی، الهام (۱۳۸۵). نقش انرژی فسیلی ...
  • احمدی، عباس (۱۳۹۰). ایران، انقلاب اسلامی و ژئوپلیتیک شیعه، چاپ ...
  • احمدی، سید عباس؛ صادقی، علی و حسین خانی، روح اله ...
  • افضلی، رسول (۱۳۹۶). روش شناسی در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک،چاپ ...
  • افضلی، رسول؛ میرزاده، کوهشاهی؛ مهدی، محمودی؛ ابوالقاسم، سیدی و اصل، ...
  • اکبری، حسین (۱۳۸۸). پدیده مقاومت،بستر ساز اعمال قدرت فراملی جمهوری ...
  • آبراهامیان، یرواند (۱۳۷۷). ایران بین دو انقلاب، مترجمان: احمد گل ...
  • باری، روبین (۱۳۶۳). جنگ قدرت­هادرایران، ترجمه: محمود مشرقی، چاپ اول، ...
  • برزگر،کیهان (۱۳۸۷). ایران، خاورمیانه و امنیت بین الملل، فصلنامه سیاست ...
  • چمنکار، عباس (۱۳۸۵). دکترین نیکسون و ژاندارم خلیج فارس، ماهنامه­زمانه، ...
  • حافظ نیا، محمد رضا (۱۳۷۱). خلیج فارس و نقش استراتژیک ...
  • حافظ نیا، محمد رضا (۱۳۸۴). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، چاپ ...
  • رحیم پور، علی (۱۳۸۱). تحولات ژئواستراتژیک درسده بیست و یکم ...
  • سهیلی، فرامرز و عصاره، فریده (۱۳۹۲). مفاهیم مرکزیت و تراکم ...
  • سینائی، وحید (۱۳۸۴). دولت مطلقه، نظامیان و سیاست در ایران، ...
  • عزتی، عزت الله؛ فرجی راد، عبدالرضا و کاظمی وریج، مریم ...
  • عیوضی، محمد­رحیم (۱۳۸۹). مقایسه مردم سالاری دینی و لیبرال دموکراسی، ...
  • قاسمی، فرهاد (۱۳۹۰). نظریه های روابط بین الملل و مطالعات ...
  • کریمی، ابوالفضل (۱۳۹۶). نقش ج.ا. ایران در هویت بخشی به ...
  • کوهن، سائول برنارد (۱۳۸۷). ژئوپلیتیک نظام جهانی، ترجمه عباس کاردان، ...
  • محمدی، ابراهیم؛ امیری، مرتضی و جمالی، حمید رضا (۱۳۹۸). مطالعه ...
  • محمدی کنگرانی، حنانه؛ شامخی، تقی و حسین زاده، مهناز (۱۳۹۰). ...
  • مختاری هشی، حسین و شمس، مجتبی (۱۳۹۶). تحلیل ژئوپلیتیک بحران ...
  • میرزاخانی سیلاب، رسول (۱۳۹۲). تاثیر ساختار ژئوپلیتیک منطقه ای ترکیه ...
  • میرزاده­کوهشاهی، مهدی (۱۳۹۲). تبیین اثر گذاری عوامل ژئوپلیتیکی بر گسترش ...
  • نیکسون، ریچارد (۱۳۶۴). جنگ واقعی، صلح واقعی، ترجمه علیرضا طاهری، ...
  • یزدان پناه درو، کیومرث؛ عبدی،عطااله؛ کامران، حسن و جوکار، فرزاد ...
  • Abrahamian, E. (۱۹۹۸). Iran between tow revolutions, Tehran, ney [Persian] ...
  • Afzali, R. (۲۰۱۷). Methodology in political geography and geopolitics, Tehran, ...
  • Afzali, R. Mirzade koohshahi, M. mahmoodi, A. & Seydiasal, M. ...
  • Ahmadi, A. (۲۰۱۱). Iran, the Islamic revolution and Shiite geopolitics,Tehran, ...
  • Ahmadi,A., Adeghi, A. & Hossien khani, R. (۲۰۲۱). Strategic and ...
  • Barzegar, K. (۲۰۰۸). Iran, middle east and international security, Foreign ...
  • Bower,E. Heibert, M. Nguyen, & Poling, G. (۲۰۱۵). Southeast Asia’s ...
  • Degenne, Alain. & Forse, M. (۱۹۹۹). Introducing Social Networks. London: ...
  • Ezati,A., farajirad, A. & kazemivarij, M. (۲۰۲۱). The position of ...
  • Hafeznia, M. (۱۹۹۲). The Persian Gulf and the role of ...
  • Hafeznia, M. (۲۰۰۵). Geopolitical principles and concepts, mashhad , popoli ...
  • Karimi, A. (۲۰۱۷) The role of the Islamic Republic. Iran ...
  • Kilduff, M. & Tsai, W. (۲۰۰۳). Social networks and organizations. ...
  • Kohen, S. (۲۰۰۸) The geopolitics of the world system, Tehran, ...
  • Merz, A. (۲۰۱۸). Asean centrality in managing a geopolitical jigsaw ...
  • Mirzade koohshahi, M. (۲۰۱۳). Explaining the Impact of Geopolitical Factors ...
  • Mirzakhanisilab, R. (۲۰۱۳). The Impact of Turkey's Regional Geopolitical Structure ...
  • Mohammadikangarani, H., shamekhi,T. & hossienzade, M. (۲۰۱۱). Network analysis of ...
  • Mohammadi, E., Amiri, M. & jamali, H. (۲۰۱۹). A comparative ...
  • Nixon, (۱۹۸۵). The real war, real peace,Tehran,ketabsara publications. [Persian] ...
  • Noi, A. (۲۰۱۴). A Clash of Islamic Models; current trends ...
  • Rahimpoor, A. (۲۰۰۲). Geostrategic developments in the ۲۱st century and ...
  • Scott, J. (۲۰۰۰). Social Network Analysis(A Handbook), second edition,London,Sage Publications ...
  • Sinaei,V. (۲۰۰۵). Absolute government, military, and politics in Iran,Tehran, kavir ...
  • Soheili, F. & Asare, M. (۲۰۱۳). Concepts of centrality and ...
  • نمایش کامل مراجع