تبیین ساختار نقشه و شیوه طراحی قالی های ترنجی دوره صفویه، نمونه مورد مطالعه: (قالی ترنجی آنهالت)
محل انتشار: پژوهشنامه گرافیک نقاشی، دوره: 6، شماره: 10
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 123
فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ARJGAP-6-10_004
تاریخ نمایه سازی: 2 آبان 1402
چکیده مقاله:
در دوره صفویه قالیبافی رونق گرفت و توجه به ساختار طرح، اندازه و ترکیببندی نقشههای قالی موجب شد تا تنوع بینظیری در طرح و نقش قالی ایران پدید آید که آثار آن تاکنون نیز ادامه دارد. یکی از انواع قالیهای رایج در دوره صفویه، قالیهای ترنجی است که بهلحاظ ساختار نقشه تابع شیوه یکچهارم در طراحی است. قالی ترنجی معروف به آنهالت نیز که در اوایل دوره صفویه تولید شده است، دارای نقشه ترنجی است و ساختار کلی نقشه آن نیز بهصورت یکچهارم است. با توجه به اینکه طرح این قالی تاکنون سالم مانده است، میتواند اطلاعات مفیدی را در پیوند با شیوه طراحی قالیهای ترنجی دوره صفویه منتقل نماید. هدف از انجام پژوهش حاضر، تبیین ساختار نقشه و شیوه طراحی قالی ترنجی آنهالت است. این مقاله همچنین، در پی آشکارسازی لایههای پنهان طرح، در ترکیببندی نقشه این قالی است. پرسش های پژوهش از این قرارند: نخست اینکه، ساختار نقشه قالی ترنجی آنهالت چگونه است؟ دوم آنکه، نقشه این قالی به چه شیوهای طراحی شده است؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانهای است. تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش نیز بهصورت کیفی و با استفاده از روش تحلیل ساختار نقشه قالی انجام گرفته است. یافته های پژوهش نشان میدهد که نقشه این قالی دارای ساختاری چندلایه در طراحی است و هر بخش از اجزای نقشه قالی دارای طرحی جداگانه است که پس از تکمیل در قالب ترکیببندی کلی نقشه قرار گرفته است. همچنین معلوم شد که اگرچه ساختار کلی نقشه بهصورت یکچهارم است ولی با ایجاد تغییر در جزییات تزیینات فضاهای داخلی عناصری مانند ترنج، کتیبهها، سرترنجها و بخشهای ابتدایی و انتهایی زمینه قالی و گوشههای حاشیهها، نقشه قالی در نهایت بهروش یکدوم طراحی شده و در اختیار بافنده قرار گرفته است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی پیری
استادیارگروه فرش، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :