بررسی و شناخت پیکره ها و نقش برجسته های کوچک در تمدن عیلام

تمدن درخشان عیلام هنوز جزء کهن ترین تمدن های ناشناخته ی باستانی است که با تلاش باستان شناسان و مورخین، شناسایی هرچهبیشتر آن ادامه دارد. تمدن و هنر عیلامی تا مدت های طولانی، حتی تا دوره ی ساسانیان در برخی موارد الهام دهنده ی هنرمندانایرانی بود. با اینکه دولت عیلام به دست آشوریان منقرض شد، اما شکوه و شهرت آن از عرضه ی تاریخ حذف نشد، چرا که باآثاری ماندگار نام عیلام به دوام بر جریده ی تاریخ و جهان باستان ثابت مانده است. از خرابه های شوش، هفت تپه، چغازنبیل و ...تعداد بسیاری پیکره و نقش برجسته های کوچک و رب النوع (الهه ها) به دست آمد که نشانگر اعتقادات، مهارت در حرفه و هنردر میان عیلامیان است. کشف هر پیکره یا نقش برجسته یا اثر مکتوبی در تمدنهای میان رودان، نمایانگر آناست که هنر خلقپیکرهها و الههگان قرنها در تمدن عیلام تداوم داشته و اساسا خلق تصویر انسان در آثار هنری پیش از ظهور پیکره های این تمدنحضوری ثانوی داشته است، همان طور که در آثار انسان های غارنشین نیز، نقش انسان بسیار فرعی تر از جانوران مطرح می شدهاست. بیان مسئله این مقاله چنین است که نقش برجسته های کوچک و پیکره های عیلامی چه مفاهیمی را تداعی می کنند؟ هدف:شناخت نقش رب النوعه ای عیلامی و مفاهیم آنها در آثار نقشبرجسته و پیکره های الهه گان است. روش پژوهش در این مقاله بارویکرد کیفی بوده و با گردآوری مطالب و داده های کتابخانه ای و مقالات معتبر علمی به نتایج خود نائل شده است. یافته های اینپژوهش چنین است که هنرمندان عیلامی در ساخت پیکره ها و نقش های برجسته بیشتر وجه بیانگر کنش سوژه مورد نظر را مد نظرداشته پس از آن اولویت را به موضوع، فرم و زیبایی دادهاند. و مفاهیم آثار بر اعتقادات مذهبی، آیینها، مناسک و ترتیبات اجتماعیهماهنگ با نظم و ترتیب طبقات اجتماعی قرارمی گرفت. از این رو هنرمند عیلامی با ساخت پیکره ها و نقش برجسته های کوچکرب النوع ها (الهه ها) شامل: الهه نروندی، الهه شوش، تندیس ملکه ی ناپیرآسو همسر اونت اشگال، بانوی عیلامی نخریس و ... بهکنش و اعتقادات عیلامیان پرداخته است.