عوامل رقابتجویی و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی

پژوهش حاضر به منظور تفکیک انگیزهها و عوامل رقابتجویی بهروش روانسنجی، صورت گرفته است. آزمودنی های پژوهش شامل ۴۰۰ دانشآموز دختر و پسر (سن ۱۸-۱۴) دبیرستان های دولتی شهر تهران به تعداد مساوی از هر دو جنس بهروش تصادفی انتخاب شدند. نتایج حاصل از اجرای پرسشنامه رقابتجویی فرانکن (۱۹۹۵) در هر دو گروه، بهصورت مجزا مورد تحلیل عاملی قرار گرفت. در استخراج عامل ها از روش مولفههای اصلی، و در چرخش عامل ها از روش های متعامد و متمایل استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی مجزا، به استخراج و چرخش هفت عامل با ارزش ویژه بزرگتر از ۱ در گروه پسران، و شش عامل در گروه دختران منجر شد. در گروه پسران سه عامل، و در گروه دختران چهار عامل، قابل تفسیر و معنادار تشخیص داده شدند. دو گروه در دو عامل از عامل های بهدست آمده مشترک و مشابهاند، که این عامل ها تحت عناوین «اشتیاق به برنده شدن» و «انگیزش برای تلاش و کوشش در رقابت» نامگذاری شدهاند. بین عامل اخیر و پیشرفت تحصیلی، در هر دو گروه، همبستگی مثبت معنادار (پسران ۰۱/۰P< و دختران ۰۵/۰P<) وجود داشت. اما، بین عامل مربوط به «اشتیاق به برنده شدن» و پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود نداشت. در گروه پسران عامل دیگری با نام «خشنودی ناشی از عمل کردن بهنحو احسن»، و در گروه دختران دو عامل دیگر تحت عناوین «خشنودی ناشی از حصول بهبود در عملکرد» و «ترجیح دادن تکالیف دشوار» بهدست آمد. بنابراین، از نظر تشکیل عوامل رقابتجویی، بین دو گروه برخی تفاوت ها و شباهت ها مشاهده شد. در مجموع، نتایج بهدست آمده موید یافتههای پژوهش های گذشته در مورد عوامل رقابتجویی است.