الکافی و گفتمان حدیثی قم

کتاب الکافی در دوره های مختلف و قرون متمادی به عنوان برجستهترین اثر حدیثی شیعه شمرده شده است. این کتاب، حاصل تلاش علمی کلینی و استفاده از مهمترین حوزه های حدیثی عصر اوست. ری، قم، بغداد و کوفه مهمترین حوزه های علمی شیعه در دوران کلینی بودند که وی از آثار حدیثی آنها بهره برده است. برخی از مستشرقان کتاب الکافی را متاثر از عقلگرایی معتزله بغداد دانسته و معتقدند کلینی دیدگاه نصگرایی حوزه قم را در کنار عقلگرایی حوزه بغداد کمرنگ ارائه کرده است. پیش فرض این نظریه، تالیف الکافی در حوزه حدیثی بغداد است. این پژوهش نشان می دهد که الکافی در بغداد نگارش نیافته و بر خلاف دیدگاه مستشرقان، الکافی نماد علمی حوزه قم به شمار می رود و قم، نص گرای بدون عقل نبوده است؛ بلکه نگاه حوزه حدیثی قم در آن زمان نقل همراه با عقل است.