بررسی و تعیین شاخص های توسعه انسانی-آموزش در استان های کشور (در سا ل های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸)

چکیده     مطالعه و بررسی وضعیت توسعه انسانی، به ویژه در سطح استان­های کشور در یک فاصله زمانی «بیش از یک دهه» از مهم­ترین اقداماتی است که می­بایست در عصر دانش و فناوری اطلاعات، اقتصاد دانش بنیان برنامه پنجم توسعه کشور در مسیر تحقق اهداف سند چشم انداز کشور انجام پذیرد. پژوهش حاضر با توجه به این مهم، انجام گرفته است. در این مقاله ضمن معرفی شاخص­های سه گانه مستقیم، غیرمستقیم و مالی برای رفع انتقاد­های وارده به روش شاخص توسعه انسانی در ترکیب شاخص­ها، از تلفیق روش های آماری چند متغیره استفاده شده است. لذا۱۶۱ شاخص در دو مقطع زمانی۱۳۷۵ و ۱۳۸۸ به کمک تکنیک­های تاکسونومی عددی و تجزیه به مولفه­های اصلی با هم تلفیق شده و در نهایت ضریب توسعه نیافتگی هر یک از استان­ها،در مقایسه با سایر استان­ها محاسبه شده است. نتایج نشان می دهد که در متوسط ضریب عدم برخورداری بین استان ها حدود ۲/۲۲ درصد بهبود به وجود آمده است،اما شدت نابرابری بین آن ها افزایش یافته است. هم در سال ۱۳۷۵ و هم در سال ۱۳۸۸ از نظر ترکیب شاخص­های اصلی توسعه انسانی، استان تهران در رتبه اول و استان سیستان و بلو چستان در رتبه آخر قرار دارند.