الگوی محدود سازی انحصارگرایی و ویژگی های منفی ماکیاولیسم حسابرسان در پرتو تئوری انتقادی

هدف: پژوهش حاضر تلاش می کند در پرتو تئوری انتقادی و با استفاده از روش زمینه بنیان، عوامل موثر و زمینه ساز انحصارطلبی در حسابرسی و ویژگی های منفی ماکیاولیسم حسابرسان را شناسایی نموده و در راستای بهبود کیفیت قضاوت های حسابرسان و محدودسازی هریک از این ویژگی ها، راهبردهایی را ارائه نماید. روش: با توجه به اینکه ویژگی های ماکیاولیسم و انحصارطلبی در حسابرسی میل به نخبه گرایی دارد، از روش زمینه بنیان و مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته برای بیان جنبه های معلوم و مجهول هریک از پدیده های موردبررسی این پژوهش استفاده شده است. دوره زمانی اجرای پژوهش طی سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ می باشد و جامعه آماری را اساتید خبره و مجرب دانشگاهی در حوزه حسابرسی، شرکای موسسات حسابرسی، کارشناسان رسمی دادگستری و مدیران ارشد سازمان حسابرسی تشکیل می دهند. به منظور سنجش اعتبار مدل تدوین شده در بخش کیفی پژوهش، از رویکرد معادلات ساختاری و از نرم افزار PLS استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که عوامل فرهنگی، محیطی و اجتماعی به ترتیب ۲۷۶/۰ و۴۶۳/۰ در انحصارطلبی حسابرسی و ویژگی های ماکیاولیسم حسابرسان موثرمی باشد. ضعف ساختاری و فنی نیز به ترتیب به میزان ۴۵۸/۰ و ۳۵۸/۰ در انحصارطلبی و ویژگی های ماکیاولیسم موثر می باشد. حکمرانی سیاسی در حسابرسی به میزان ۶۵۴/۰ و عوامل بازدارنده، قانونی و نظارتی به میزان ۳۶۸/۰ بر انحصارطلبی در حسابرسی تاثیرگذار است. نتیجه گیری: محدودسازی ویژگی های منفی ماکیاولیسمی و انحصارطلبی در حسابرسی، از طریق تقویت دانش و مهارت های نیروی انسانی، اصلاحات ساختاری و فنی، بهبود اقتصادی و ارتباطات سیاسی، قاطعیت در اجرای قوانین و پایش مستمر عملکرد حسابرسان میسرمی گردد و موجب ارتقا کیفیت خدمات حسابرسی و بلوغ فکری و عملی حسابرسان می شود. همچنین بسترسازی برای افزایش کیفیت حسابرسی ازجمله پیامدهای محدودسازی انحصارطلبی در حسابرسی و ویژگی های ماکیاولیسم حسابرسان می باشد. دانش افزایی: نوآوری پژوهش، ترکیب تحلیل کیفی و آزمون تجربی برای شناسایی عوامل موثر بر انحصارطلبی در حسابرسی و ویژگی های ماکیاولیسمی حسابرسان در ایران است که پیرامون انطباق دیدگاه های رسته شده صاحب نظران حرفه حسابرسی، تلاش می شود راهبردهایی برای بهبود کیفیت قضاوت های حسابرسان ارائه گردد.