اقتصاد سیاسی نفت و اثرات اقتصادی و سیاسی آن برعربستان سعودی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 74

فایل این مقاله در 38 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MPS-2-2_003

تاریخ نمایه سازی: 7 آبان 1402

چکیده مقاله:

ویژگی منحصر به فرد دولت های رانتیر به طور کلی، مستقل بودن آن ها از جامعه، عدم مالیات ستانی و تفکیک منابع است. در اکثر دولت هایی از این طیف، چنین ویژگی ای را بعینه می توان یافت. این دولت ها از حیث سیاسی همواره اقتدارگرا و غیرپاسخگو هستند و سعی دارند بر جامعه مسلط شوند؛ از حیث اقتصادی نیز عموما تک محصولی، وابسته بودن و دولتی بودن اقتصاد ویژگی مشترک آن ها محسوب می شود. این مقاله درصدد آن است که به بررسی آسیب شناسانه دولت رانتی عربستان از حیث اقتصادی و سیاسی بپردازد. این کشور به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده نفت جهان، وابستگی شدیدی به درآمدهای نفتی دارد و به رغم اتخاذ سیاست های اقتصادی برای استقلال از درآمدهای نفتی، این سیاست ها همواره کارایی قابل اعتنایی نداشته و بخش قابل توجهی از اقتصاد این کشور بر پایه درآمدهای نفتی قرار دارد. اقتصاد این کشور از آسیب هایی نظیر کاهش رشد اقتصادی، کاهش تولید، ضعف بخش خصوصی، افزایش مصرف گرایی و کاهش تولید رنج می برد. این کشور پادشاهی از لحاظ سیاسی نیز ساختاری به شدت اقتدارگرا و دیکتاتورمنشانه دارد و درآمدهای نفتی هم ابزاری قدرتمند و پرکاربرد برای پیش بردن سیاست های غیردموکراتیک است؛ به طوری که عایدات نفتی توانسته است سالیان متمادی جایگاه آل سعود را بر مسند قدرت تحکیم ببخشد. از این رو می توان گفت که این دولت توانسته است با تکیه بر این درآمدها کنش های اجتماعی جامعه مستقل از ساختار سیاسی را با اقناع و خرید سیاسی راضی نگه دارد و کمابیش به ثبات سیاسی دست یابد. به نظر می رسد در عصر جهانی شدن و فناوری، این سیاست ها نتواند همچنان تداوم پیدا کند و اگر تغییرات و اصلاحات بنیادی در ساختارهای اقتصادی و سیاسی این کشور ایجاد نشود، می توان گفت دلارهای بادآورده نفتی دیگر نمی تواند ابزار قابل اعتنایی برای تحکیم پایه های قدرت در این کشور باشد و ممکن است در آینده دچار بی ثباتی در ساختارهای اقتصادی و سیاسی شود.

نویسندگان

حسین مسعود نیا

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان. اصفهان . ایران

پیمان شیخ محمودی

کارشناس ارشد رشته علوم سیاسی ، گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان . اصفهان .ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آخوندی، عباس. (۱۳۷۹). «اقتصاد نفت در عصر جهانی شدن: پیشنهاد ...
  • آقایی، سید داوود. (۱۳۹۴). سیاست و حکومت در عربستان، تهران: ...
  • احمدیان، حسن؛ زارع، محمد. (۱۳۹۰). «استراتژی عربستان سعودی در برابر ...
  • اختیاری امیری، رضا؛ رشیدی، احمد؛ محمدی، محمدرضا. (۱۳۹۸). «تحلیل بهترین ...
  • استنسلی، استیگ. (۱۳۹۶). جامعه شناسی سیاسی قدرت در عربستان. ترجمه ...
  • اسدی، علی اکبر. (۱۳۹۶). «سیاست خارجی عربستان سعودی: منابع، اهداف ...
  • اسلامی، محسن. (۱۳۸۶). عربستان سعودی در یک نگاه. تهران: نشر ...
  • اسمیت، بنیامین. (۱۳۸۹). نفت، توسعه دیرهنگام و انقلاب. ترجمه سعید ...
  • اشرف نظری، علی؛ قنبری، لقمان. (۱۳۹۳). «دگرگونی ساختار اجتماعی و ...
  • الوند، مرضیه؛ سادات حسینی، مریم سادات. (۱۳۹۹). «تحلیل سیاست خارجی ...
  • الهی، همایون. (۱۳۹۶). خلیج فارس و مسائل آن. تهران: قومس ...
  • امیراحمدی، هوشنگ. (۱۳۷۴). «وضعیت نفت در آستانه قرن بیست و ...
  • انصاری زاده، سلمان. (۱۳۹۰). تحولات ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه، با تاکید ...
  • پیامدهای قدرت نرم عربستان سعودی برای جمهوری اسلامی ایران [مقاله ژورنالی]
  • باقری، جهانگیر؛ برزگر، کیهان. (۱۳۹۱). «سلطانیسم، مدرنیته، ساختار سیاسی و ...
  • بخشی، لطفعلی؛ بهرامی، جاوید؛ موسوی، فرزانه. (۱۳۹۱). «بررسی مقایسه ای ...
  • بدیع، برتراند. (۱۳۹۴). توسعه سیاسی. ترجمه احمد نقیب زاده، تهران: ...
  • برزگر، ابراهیم؛ خرمشاد، محمدباقر؛ رهبر، عباسعلی؛ عالیشاهی، عبدالرضا. (۱۴۰۰). «چالش ...
  • بشیریه، حسین. (۱۳۸۴) گذار به دموکراسی (مباحث نظری). تهران: نگاه ...
  • پوراحمدی، حسین؛ قیاسی، صابر؛ قایمی، یاسر. (۱۴۰۰). «واکاوی قدرت نفوذ ...
  • جعفری، انوش؛ قنبری، حمیده. (۱۳۹۶). «بررسی اقتصاد و سیاست داخلی ...
  • جعفری، هرمز؛ جعفری ولدانی، اصغر. (۱۳۹۷). «اختلافات راهبردی آمریکا و ...
  • داوند، محمد؛ موسوی شفائی، سید مسعود. (۱۳۹۸). «موانع ادغام اقتصاد ...
  • ذوالفقاری، مهدی؛ امامی، اسماء. (۱۴۰۱). «سیاست خارجی عربستان در قبال ...
  • رحمانیان، حسین. (۱۳۹۵). عربستان سعودی. تهران: اداره نشر وزارت امور ...
  • رستمی، محسن؛ فرجی راد، عبدالرضا؛ مدبر، لیلا؛ شاهوردی، ایرج. (۱۳۹۸). ...
  • رضوانی فر، اسماعیل. (۱۳۹۲). «چالش های سیاسی-اجتماعی عربستان در پرتو ...
  • سریر، محمد. (۱۳۶۵). «علل سقوط بهای نفت و پیامدهای آن». ...
  • سلطان العلمایی، محمدهادی. (۱۳۸۶). «درآمدهای نفتی و تاثیر آن بر ...
  • سیک، گری. (۱۳۹۴). «بحران های آتی در خلیج فارس». ترجمه ...
  • شریفی، نداف. (۱۳۹۰). «قابلیت ها و کاستی های نظریه دولت ...
  • عباسی اشلفی، مجید. (۱۳۹۰). «منطق رفتار سیاسی و روند اسلام ...
  • عسکری، محسن. (۱۳۸۹). «تاثیر درآمدهای نفتی بر ایجاد دولت رانتیر ...
  • عطایی، فرهاد؛ منصوری مقدم، محمد. (۱۳۹۲). «تبارشناسی سیاست خارجی عربستان ...
  • علیخانی، مهدی. (۱۳۹۶). «هویت گرایی در سیاست خارجی عربستان سعودی ...
  • علیزاده، علی؛ کاظمی، حامد. (۱۳۹۹). «اقتصاد سیاسی عربستان سعودی در ...
  • فتوحی مظفریان، پریسا. (۱۳۹۲). «ابعاد توسعه منابع نامتعارف نفتی در ...
  • قاسمی، حاکم. (۱۳۹۲). «ایده خاورمیانه نزدیک، تزلزل در مبانی مشروعیت ...
  • کارل، تری لین. (۱۳۹۷). معمای فراوانی، رونق های نفتی و ...
  • کاره، اولیویه؛ بون آنفان، پل. (۱۳۷۸). شبه جزیره عربستان در ...
  • کپیسزوکی ، اندرزج. (۱۳۸۹). «عربستان سعودی: به سوی دموکراسی یا ...
  • کرمی، کامران. (۱۳۹۰). «بهار عربی و عربستان سعودی: آثار و ...
  • کریملی، راید. (۱۳۸۱). «اقتصاد سیاسی اولویت های تعدیل شده: نفت ...
  • کلر، مایکل. (۱۳۹۰). نفت و خون، پیامدهای وابستگی روزافزون آمریکا ...
  • کوهن، سائول برنارد. (۱۳۸۷). ژئوپلیتیک نظام جهانی. ترجمه عباس کاردان، ...
  • گودوین، ویلیام. (۱۳۸۳). عربستان سعودی. ترجمه فاطمه شاداب، تهران: ققنوس ...
  • متقی، ابراهیم؛ رمضانی، امیر؛ نکونعل آزاد، فاطمه. (۱۳۹۵). «نقش منابع ...
  • چالش های ملت سازی در عربستان سعودی و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران [مقاله ژورنالی]
  • مدیرقمی، رضا؛ حمیدی یونس، علی رضا؛ خوشرو، سعید. (۱۳۸۰). اوپک: ...
  • مسعودنیا، حسین؛ فروزان، یونس؛ عالیشاهی، عبدالرضا. (۱۳۹۵). «جابه جایی قدرت ...
  • مصلی نژاد، عباس. (۱۳۹۵). «سیاست گذاری موازنه منطقه ای در ...
  • منفرد، سید قاسم. (۱۳۸۵). «جایگاه عربستان سعودی در طرح خاورمیانه ...
  • موثقی، سید احمد؛ غنیمی فرد، دلارام. (۱۳۹۱). «نفت و دموکراسی: ...
  • میرترابی، سعید. (۱۳۸۷). مسائل نفت ایران. تهران: نشر قومس ...
  • میرترابی، سعید. (۱۳۹۲). «هفت قاعده سیاست خارجی نفتی». پژوهشنامه علوم ...
  • ناریا، هیدکی. (۱۳۷۰). «اقتصاد عربستان سعودی پس از جنگ خلیج ...
  • نجات، سید علی. (۱۳۹۴). «راهبردهای جمهوری اسلامی ایران و عربستان ...
  • هانتیگتون، ساموئل. (۱۴۰۰). موج سوم دموکراسی در پایان سده بیستم. ...
  • همدانی، عبدالرضا. (۱۳۸۰). «فرایند نوسازی سیاسی در کویت». مطالعات خاورمیانه، ...
  • نمایش کامل مراجع