بررسی علل و چگونگی تمرکزگرایی تهران در سه دهه گذشته
محل انتشار: پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 47، شماره: 2
سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 177
فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JHGR-47-2_009
تاریخ نمایه سازی: 8 آبان 1402
چکیده مقاله:
ایران بهعنوان یکی از کشورهای درحال توسعه، تا قبل از آغاز قرن حاضر، نظام شهری نسبتآ متعادلی داشته است، اما با بهوجودآمدن حکومت متمرکز، تکیه بر درآمدهای نفتی و تزریق آن به قطبهای انتخابشده، بهویژه تهران، زمینه تمرکزگرایی فراهم شده و سبب شکلگیری و کاهش تعادل سرزمینی شده است. بهعلاوه، عوامل سیاسی، اقتصادی، زیرساختی، جمعیتی و نیروی انسانی نیز به تمرکزگرایی تهران دامن زده است و فاصله تهران از سایر مناطق کشور را افزایش داده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، توصیفی- تحلیلی است. با استفاده از مطالعات کتابخانهای، به بررسی روند شکلگیری تمرکزگرایی در ایران و مرکز توجه آن، تهران پرداخته میشود و سپس با استفاده از روش شاخص ناموزون موریس، نابرابری و فاصله ایجادشده بین مناطق مختلف کشور- که بهنوعی محصول تمرکزگرایی است- بررسی میشود. درنهایت، با بهرهگیری از سالنامههای آماری، عواملی که به تمرکزگرایی دامن زدهاند، از نظر کمی و آماری بررسی میشود تا وضعیت تهران در این میان مشخص شود. نتایج نشان میدهد که استقرار درازمدت دولت مرکزی در تهران، ساختار سیاسی و اداری متمرکزی را در این شهر پایهریزی کرده است که نتیجه آن زهکشکردن بخش وسیعی از جمعیت، فعالیت و امکانات به این محدوده جغرافیایی بوده است؛ بهگونهای که اغلب امکانات مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، یا در تهران متمرکزند یا از تهران کنترل میشوند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مجید یاسوری
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان
حسین حاتمی نژاد
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری وعضو قطب برنامه ریزی و توسعه پایدارگردشگری، دانشگاه تهران
هانیه اسدزاده
کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گیلان
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :