نقش حداقل مجموعه داده های حوادث ترافیکی

حدود دو قرن از اولین مرگ های ناشی از رانندگی می گذرد. تحقیقات اخیر نشان می دهد که ۳۸ درصد مرگ های غیر طبیعی در ایران ناشی از تصادفات جاده ای است. بر اساس آمار منتشر شده از سازمان پزشکی قانونی ایران، از سال ۱۳۷۹ خورشیدی تا پایان سال ۱۳۸۹ خورشیدی، ۲۳۵۵۸۷ نفر بر اثر تصادفات رانندگی در کشور کشته شده اند و طی این مدت، ۲۲۸۱۸۱۰ نفر نیز بر اثر تصادفات رانندگی مصدوم شده اند (۱).با عنایت به اینکه برنامه ریزان و سیاستگذاران در صدد کاهش تصادفات هستند و از طرفی، وجود اطلاعات، پایه و اساس برنامه ریزی های پیشگیرانه را تشکیل می دهد، بنابراین عدم وجود اطلاعات کافی در خصوص علل وقوع تصادفات جاده ای و حوادث ترافیکی، عاملی بازدارنده برای چنین برنامه ریزی هایی است. با جمع آوری داده های مناسب و داشتن اطلاعات کافی در خصوص علل وقوع حوادث ترافیکی نظیر؛ نوع سانحه(ترافیکی و غیر ترافیکی)، رعایت موازین و مقررات ایمنی(مثلا: بستن کمربند ایمنی، عدم استفاده از تلفن همراه، ننوشیدن، نخوردن، استفاده از کلاه ایمنی موتورسواران)، وسایل نقلیه درگیر، نوع و میزان مصدومیت افراد درگیر، زمان و مکان حادثه و ارائه اطلاعات به سازمان های ذیربط می تواند کمکی برای برنامه ریزی های پیشگیرانه باشد. در این راستا، پایه و اساس کار برای برنامه های فوق وجود «حداقل مجموعه داده» هاییMinimum Data Set(MDS) است که بتواند نیاز سیاستگذاران را برآورده نماید. MDS امکان مقایسه داده ها را فراهم آورده و به موسسات درمانی اجازه می دهد تا بیمار را از سایر بیماران شناسایی نماید و الزامات دولتی و نیازهای درونی هر موسسه و نهایتا جامعه پزشکی را برآورده نماید(۲و۳). در این رابطه، Tee سال ۲۰۱۲ میلادی در مطالعه خود با عنوان «ایجاد حداقل مجموعه داده ها برای طراحی یک نظام ثبت تروما به ستون فقرات در استرالیا» نشان داد که برای اطلاع رسانی به سیاستگزاران و ایجاد استراتژی های پیشگیری برای بیماران تروما به ستون فقرات در آینده، نیاز به ثبت فراگیر اطلاعات جمع آوری شده مربوط به ترومای ستون مهره ها یعنی هم داده های مربوط به آسیب های ستون فقرات و هم داده های مربوط به آسیب های طناب نخاعی وجود دارد(۴).  Shaban سال ۲۰۰۹ میلادی در مطالعه خود با عنوان «اثرات طولانی مدت آنالیز نظام ثبت تروما» به این نتیجه رسیده است که ایجاد یک نظام ثبت تروما در کشورهای در حال توسعه، یک عمل چالش برانگیز است. اما این مسئله، قابل اجرا است و باعث توسعه پایگاه داده در سطح ملی می شود(۵). Coats سال ۲۰۰۹ میلادی در مطالعه خود با عنوان «فراتر از نظام ثبت تروما» بیان نموده که اولین گام در ایجاد یک سیستم ثبت ترومای با کیفیت، داشتن یک هسته اطلاعاتی مناسب یا همان MDS است(۶). آئین نامه اجرایی استفاده اجباری از کمربند و کلاه ایمنی بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه های کشور، دادگستری، صنایع و معادن و راه و ترابری در جلسه هیئت وزیران مورخ ۲۷/۱۲/۱۳۷۹ خورشیدی تصویب و در تاریخ ۲۱/۰۱/۸۰ ابلاغ گردید، ولی اجباری شدن آن از سال ۱۳۸۴ خورشیدی صورت گرفت. بر اساس مطالعه انجام شده، در سال قبل از اجرای قانون فوق، تعداد فوتی های ناشی از تصادفات در سال قبل از اجرای قانون معادل ۱۳ درصد و در یک سال بعد از اجرای آن به ۷/۹ درصد رسید(۷).نتیجه گیری:مطمئنا بدون انعکاس و نشر اطلاعات و آمار علل وقوع تصادفات به سازمان های فوق، مسئولان و سیاستگذاران قوانین فوق تصویب نمی نمودند. چون اطلاعات پایه و اساس تصمیم گیری است، بهتر است برای کاهش حوادث ترافیکی و پیامدهای ناشی از آن، یک مجموعه حداقل داده های حوادث ترافیکی محلی و ملی در هر کشور ایجاد شود تا امکان ریشه یابی و طرح و برنامه های پیشگیرانه فراهم آید.